Tôi ra sau hè hạ cây mía to nhất rồi thong thả ngồi róc vỏ nhâm nhi trong buổi trưa hè lộng gió.
Tôi ra sau hè hạ cây mía to nhất rồi thong thả ngồi róc vỏ nhâm nhi trong buổi trưa hè lộng gió.
Ông nói: “Mấy bận gió giông quật ngã trụi đám mía sau nhà vậy mà mưa gió đi qua tụi nó lại hồi sinh, mía nhà mình trồng ngon ngọt nhất không đâu sánh bằng”. Ông bưng tách trà ra cái bàn gỗ vừa uống vừa ngắm nhìn bụi mía rung rinh trong nắng chiều rực rỡ. Không nhớ rõ ông tôi trồng đám mía này tự bao giờ, chỉ nhớ rằng ngày xưa mỗi lần đi học về là tôi lại chạy ra sau hè róc mía nhai lấy nhai để, hút lấy thứ nước ngọt ngất ngây chạy dọc trong thân mía. Ký ức tuổi thơ tôi có dòng sông xanh biếc chảy ngang qua trước nhà, có hương lúa trên đồng và ngọt ngào vị thanh tao của mía. Những cây mía thân tím bầm, lá xanh mướt vươn cao khỏi đầu người phất phơ trong gió. Buổi trưa, gió đồng xao xác, gió lay lá mía va vào nhau làm thành khúc nhạc riêng biệt mà chỉ khi tôi về nằm yên trên cánh võng đong đưa bên hè mới nghe thấy được. Khoảnh khắc ấy tôi thấy lòng bình lặng vô ngần…
Tuổi thơ tôi gắn liền với bụi mía sau hè. Bụi mía mọc lên trên mảnh đất lành, hút lấy phù sa rồi vươn lên, bụi mía đã chứng kiến những niềm vui nỗi buồn của thuở thiếu thời, cả những tháng ngày nghèo khổ cơ cực của gia đình mà tôi chẳng bao giờ quên được.
Hồi tôi còn nhỏ, mỗi lần đi chợ là má tôi lại ra hè chọn những cây mía thẳng và to, nhiều nước, má đốn hạ rồi cắt khúc mang ra chợ bán. Chị tôi dành tuổi thanh xuân của mình lo chuyện áo cơm, chị thường ngồi róc sạch mía rồi tỉ mẩn cắt thành từng khoanh ướp lạnh để vào cái thùng nhỏ sau xe đạp rồi ì ạch đạp xe ra cổng trường của tôi bán cho đám nhóc lúc tan trường.
Tôi thường nấp sau gốc phượng hồng nhìn chị tôi xởi lởi bán hàng vặt trước cổng, nhìn nụ cười hiện lên trên khuôn mặt tảo tần đổ mồ hôi của chị, tự dưng tôi thấy tim mình se lại, một nỗi cảm thương xen lẫn trong tâm hồn thơ trẻ của tôi. Chị tôi, người phụ nữ giản dị như má, hiền từ như bà và mạnh mẽ như ông, người chị sẵn sàng chối từ người đàn ông có thể mang cho chị hạnh phúc cả cuộc đời chỉ để chăm lo cho tôi, đỡ đần cho má.
Tôi thương chị biết nhường nào, thương cái bóng dáng mảnh khảnh dịu dàng và nụ cười hiền lương thánh thiện. Thương chị, tôi thương cả con đường quê hương sớm hôm có dáng chị đi về, thương bờ bãi sông quê chiều chiều chị tôi xách cái rổ ra ngồi vớt lục bình về băm nhuyễn cho đàn vịt ăn no béo. Thuở cơ hàn được sống bên má, bên chị, trong mái nhà bình yên có ông bà, trong xóm làng có đám trẻ nghèo chiều nào cũng hú hí nhau ra bờ sông nhảy dây bắn đạn.
Năm tháng đổi thay, bụi mía vẫn tư lự nơi góc hè, rễ bám đất, thân vươn lên đón nắng mặt trời rồi cống hiến cho đời bao giọt mật ngọt ngào, thanh mát. Ông biết tôi thích ăn mía nên mỗi lần tôi chặt mía xong ông đều giữ lại phần ngọn để giâm vào đất, tôi không cần xách nước tưới mỗi ngày mà mía vẫn đâm chồi, mạnh khỏe tốt tươi.
Khu vườn cũ ông trồng thêm nhiều loại mía, nào mía Thanh Diệu ngọt như đường, mía Tây thân xanh, vị hơi lạt hơn nhưng vẫn nao nao trong cổ họng, mía lao thân ốm còng queo quắt nhưng cao gấp hai, gấp ba lần chiều cao của tôi, loại này má tôi thường chặt mang cho hàng xóm nấu nước mát đựng trong bi đông để dành uống. Tôi cứ nhớ hoài vị nước mát quê nhà: mía lao, rễ tranh, râu ngô, lá vối… mà thành nồi nước uống vào mát tận tâm can, lại tốt cho sức khỏe.
Bây giờ, má tôi không còn đem mía ra chợ bán lấy tiền như hồi nhà tôi còn cơ hàn, vất vả. Mía nhiều thì má chặt để trước cửa, mỗi khi thấy đứa trẻ nào chạy ngang là má gọi vào cho khúc mía “ăn lấy thảo”. Mỗi lần dọn bụi mía sau hè là má lại sai tôi mang cho hàng xóm một ít để nhấm nháp cái vị ngọt đến dễ thương của mía.
Chị tôi giờ lấy chồng xa, ông tôi cũng già nua không còn đủ sức cuốc vườn trồng mía như hồi trước. Thời gian lấy đi tuổi xuân của chị, đưa má đến cái dốc đời bóng xế lưng còng. Thời gian khiến tôi ngày một trưởng thành hơn…
Chiều nay tôi về lại mái nhà, về nghe gió hát, nghe khúc nhạc lá mía reo vang trong trưa hè vắng lặng và nghe tiếng ếch oải oạp những đêm trăng hiền từ. Tôi xách cây dao phay ra dọn lại bụi mía, cắt bỏ lá khô, đốn hạ những cây hỏng hóc do rầy bọ đục khoét, bao kỷ niệm trong tôi ùa về.
Bụi mía sau hè, nơi hằn in những vết tích thời gian, nơi giúp tôi giữ gìn bao kỷ niệm ngọt bùi, cay đắng…
.jpg "Câu chuyện một giờ")
.jpg "Điện Biên Phủ - nguồn cảm hứng sáng tạo lớn của văn học nghệ thuật")
.jpg "Nhiều hoạt động thiết thực lan tỏa văn hóa đọc trong thanh niên")
.jpg "Lịch sử cá nhân trong dòng lịch sử quốc gia qua trường hợp \"Hoan Châu Ký\"")
