Cần hiểu đúng về một sự kiện lịch sử của nhiếp ảnh Việt Nam

Trần Đương| 29/03/2018 09:18

Vừa qua, tại các buổi lễ kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống nhiếp ảnh Việt Nam do Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội và Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam (tổ chức vào các ngày 14/3/2018 và 17/3/2018), những người đọc diễn văn và những người dẫn chương trình đều nói: “65 năm trước, ngày 15/3/1953, tại khu Đồi Cọ thuộc xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 147/SL thành lập doanh nghiệp quốc gia chiếu bóng và chụp ảnh Việt Nam…”. Không chỉ nói trong các buổi lễ kỷ niệm,

Cần hiểu đúng về một sự kiện lịch sử  của nhiếp ảnh Việt Nam
Bác Hồ với các nghệ sĩ nhiếp ảnh (ảnh tư liệu)
Chúng tôi thấy cần thiết phải đính chính ngay thông tin này, vì đó là một sự kiện lịch sử không chỉ của ngành nhiếp ảnh mà cả ngành điện ảnh nước ta. Đồi Cọ không phải là nơi Bác Hồ ký sắc lệnh số 147 mà là nơi những người công tác điện ảnh và nhiếp ảnh lần đầu tiên đón nhận sắc lệnh này. Cuốn “Sơ thảo lịch sử nhiếp ảnh Việt Nam” do Nxb Văn hóa - Thông tin (ấn hành năm 1993) ở trang 48 có viết: “Tin vui thành lập Doanh nghiệp Quốc gia Chiếu bóng và Chụp ảnh do Bác Hồ ký lan truyền trong vùng tự do và các chiến khu trong cả nước, nhất là đến anh chị em điện, nhiếp ảnh đóng ở Đồi Cọ, Thái Nguyên”.
Xem “Biên niên tiểu sử Chủ tịch Hồ Chí Minh” do Nxb Sự thật, nay là Nxb Chính trị quốc gia ấn hành cũng như các tài liệu chính thống khác, không hề có chi tiết Bác Hồ đã đến Đồi Cọ, mà vào thời điểm Bác Hồ ký sắc lệnh 147, Người ở An toàn khu (ATK) cách Đồi Cọ khoảng 5km. Sau khi ký xong văn bản lịch sử này, Người đã ủy nhiệm nhà thơ Tố Hữu, lúc đó là Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên huấn Trung ương, Giám đốc Nha Tuyên truyền - Văn nghệ đến Đồi Cọ để công bố trước đông đảo các cán bộ ngành điện và nhiếp ảnh. Nhưng, vì có việc đột xuất, không thể đi được, nhà thơ Tố Hữu đã cử nhà báo Đào Tùng, lúc đó là Chánh Văn phòng Nha Tuyên truyền - Văn nghệ thay mặt ông làm nhiệm vụ quan trọng đó. Nghệ sĩ ưu tú Vũ Phạm Từ kể lại: Tối hôm đó, mọi người tập trung tại hội trường để mít tinh chào mừng sắc lệnh. Nghe đọc xong nội dung sắc lệnh, tất cả vỗ tay rào rào. Họ hiểu rằng, từ nay hai ngành nghệ thuật non trẻ của Việt Nam đã chính thức được khai sinh. Sắc lệnh do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký như một làn gió mới mang đến cho mọi người niềm tự hào và trách nhiệm lớn lao.

Để thế hệ trẻ hôm nay hình dung rõ hơn về địa danh Đồi Cọ, xin được giới thiệu thêm vài nét sau đây: Những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, nhiếp ảnh và điện ảnh là một đơn vị chung, có thể nói như “anh em sinh đôi” hay là “những đứa con một nhà”. Trước khi về Đồi Cọ, gia đình nhiếp ảnh - điện ảnh Việt Nam (hồi đó gọi là phòng 5) ở thôn Cận, gần bến đò Bình Ca (Tuyên Quang). Cuối năm 1952, khi nhà điện ảnh Phạm Văn Khoa được cử về tham gia ban phụ trách, ông nhận thấy địa điểm này gần đường giao thông, máy bay địch thường đến rà sát, không đảm bảo bí mật và an toàn. Vậy là phòng 5 được chuyển về Đồi Cọ, thuộc Bản Bắc, xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Ngày ấy, đây là một khu đồi đầy cọ, xen lẫn những cây to, vừa tiện cho giữ gìn bí mật, lại dễ dàng liên lạc với các hướng. Như đã nói, từ đây đến trung tâm An toàn khu (ATK) chỉ cách 5 km, sang núi Hồng 4km, lại có thể vượt chợ Chu, vượt Đại Từ hoặc vượt đèo De, sang Tân Trào…

Trong hồi ức “Tin vui về Đồi Cọ”, kể lại việc đón nhận sắc lệnh của Bác Hồ, ông Trần Tình, một nhà nhiếp ảnh nổi tiếng thời kháng chiến cho biết: ông và hai người nữa tên là Nhung và Hải Bằng là những người đầu tiên đến Bản Bắc để “khai phá”, rồi lấy dân công địa phương chuyển hàng chục tấn máy móc từ thôn Cận lên. Công việc thật vất vả vì phải chuyển về đêm để tránh máy bay và tai mắt địch. Đường vận chuyển vượt qua đèo Khế khá cao từ Tuyên Quang sang Thái Nguyên.

Sau khi sửa sang xong, cơ quan điện - nhiếp ảnh phát triển nhanh chóng. Nhiều máy chiếu, máy nổ các nước bạn gửi sang viện trợ. Chẳng bao lâu sau, tại Đồi Cọ - Bản Bắc đã có trên 200 thợ máy nổ, máy chiếu phim, thuyết minh phim, chụp ảnh… được đào tạo cấp tốc để tỏa về các phương trời của Tổ quốc, phục vụ sản xuất và chiến đấu. Đồi Cọ đã được nhiều nhà điện ảnh và nhiếp ảnh tiêu biểu thuộc thế hệ trước nhắc đến với những kỷ niệm sâu sắc như những huyền thoại trong các hồi ức của mình như: Vũ Năng An, Nguyễn Hồng Nghi, Đinh Đăng Định, Phạm Văn Khoa, Trần Tình, Vũ Phạm Từ, Nguyễn Đăng Bảy, Phan Nghiêm, Nguyễn Thụ… 
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Trấn Bình Môn Kinh thành Huế như bị lãng quên
    Trấn Bình Môn là một cổng phụ trong 13 cửa của Kinh thành Huế nhưng ít người lui tới; như bị lãng quên, xuống cấp theo thời gian và tỉnh Thừa Thiên Huế đang triển khai di dời dân để trả lại nguyên trạng cho di tích.
  • Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô “Ký ức tự hào”
    Chiều 28/3, Báo Hà Nội mới tổ chức lễ phát động viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô “Ký ức tự hào”. Cuộc thi hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024) và 67 năm ngày Báo Hà Nội mới xuất bản số hằng ngày đầu tiên (24/10/1957 - 24/10/2024). Đây cũng là dịp tuyên truyền, quảng bá sâu rộng về truyền thống văn hóa lịch sử của Thăng Long - Hà Nội, đặc biệt là những thành tựu kinh tế, văn hóa xã hội của Thủ đô trên hành trình 70 năm xây dựng và phát triển.
  • Phú Thọ ra mắt tour du lịch "Về miền Di sản UNESCO ghi danh"
    Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa-Du lịch đất Tổ năm 2024 diễn ra từ ngày 9-18/4 (tức ngày 1-10 tháng 3 âm lịch) tại Khu Di tích lịch sử đền Hùng thành phố Việt Trì và các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh Phú Thọ, với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật hấp dẫn. Đặc biệt, dịp này, Phú Thọ ra mắt tour du lịch “Về miền Di sản UNESCO ghi danh”, lấy đền Hùng làm điểm xuất phát chính để đi đến các điểm danh lam, thắng cảnh khác.
  • Quý I năm 2024, Thành phố Hà Nội đã thu hút 953,2 triệu USD vốn FDI
    Đây là thông tin được Chánh Văn phòng UBND Thành phố kiêm người phát ngôn UBND Thành phố Hà Nội Trương Việt Dũng chia sẻ tại “Họp báo thông tin tình hình kinh tế - xã hội Quý I năm 2024”, diễn ra chiều 28/3 tại Trụ sở UBND Thành phố Hà Nội.
  • Đêm nhạc đặc biệt tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff tại Hà Nội
    Vào 20h ngày 30/3, tại Nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội sẽ diễn ra đêm nhạc tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff.
  • Giải Cống hiến 2024: Hòa Minzy là Nữ ca sĩ của năm, Đen Vâu lập cú đúp
    Tối 27/3, tại Nhà hát lớn Hà Nội đã diễn ra lễ trao giải Cống hiến 2024. Đây là mùa giải Cống hiến lần thứ 18 được tổ chức và mùa thứ hai được mở rộng sang lĩnh vực thể thao, với hai hệ thống giải là giải Âm nhạc Cống hiến và giải Thể thao Cống hiến.
  • “Đào, phở & piano” - trọn vẹn tình yêu Hà Nội
    Từ cuối năm 2023, tín hiệu rất vui với điện ảnh trong nước khi những bộ phim cả tư nhân và nhà nước lần lượt ra rạp, tạo được hiệu ứng tích cực. “Đào, phở và piano” của đạo diễn Phi Tiến Sơn là một trong số đó. Phim được nhà nước đặt hàng, từng giành giải Bông Sen Bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 23.
  • Hà Nội và những gánh hàng rong...
    Khi nhắc về Hà Nội, trong vô vàn dáng hình hiện hữu, người ta không thể không nhắc tới những gánh hàng rong. Cùng Người Hà Nội hòa vào nhịp sống hối hả của 36 phố phường trên những gánh hàng rong...
  • Phố cổ của tôi
    Tạp chí Người Hà Nội trân trọng giới thiệu tới quý độc giả bài thơ Phố cổ của tôi của tác giả Nguyễn Duy Quý.
  • Quận uỷ Tây Hồ ra mắt Chi bộ Ban Quản lý Hồ Tây
    Sáng 27/3, Quận ủy Tây Hồ tổ chức lễ ra mắt Chi bộ Ban Quản lý Hồ Tây. Chi bộ Ban Quản lý Hồ Tây phấn đấu thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị, tham mưu, giúp việc cho Quận ủy, UBND quận Tây Hồ quản lý toàn diện, tập trung thống nhất khu vực Hồ Tây và vùng phụ cận; triển khai thực hiện hiệu quả công tác xây dựng Đảng.
Cần hiểu đúng về một sự kiện lịch sử của nhiếp ảnh Việt Nam
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO