Yêu cầu "giao tiếp được bằng tiếng Anh" là không cần thiết; đòi hửi GS, PGS hướng dẫn được bao nhiêu thạc sĩ, nghiên cứu sinh sẽ góp phần "loại bử" những trường hợp có thà nh tựu nghiên cứu khoa học xứng đáng.
Theo GS Hoà ng Tuửµ, đây là những bất cập trong quy định mới vử tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm GS, PGS.
"Giao tiếp được bằng tiếng Anh": Không cần thiết!
Xin được trở lại với quy định mới. GS có nói rằng không chỉ quy trình bổ nhiệm chưa hợp lý mà tiêu chuẩn công nhận GS, PGS cũng còn bất cập?
- Đúng vậy! Tôi thấy nhiửu tiêu chí chẳng cần thiết. Ví dụ, tiêu chuẩn "sử dụng thà nh thạo một ngoại ngữ phục vụ cho công tác chuyên môn và giao tiếp được bằng tiếng Anh".
Hay đòi hửi PGS phải hướng dẫn chính ít nhất 2 học viên cao học hoặc hướng dẫn 1 nghiên cứu sinh; chủ trì đử tà i nghiên cứu khoa học.
Còn GS thì sao? Phải "hướng dẫn chính ít nhất 2 nghiên cứu sinh đã bảo vệ thà nh công luận án tiến sĩ", rồi "chủ trì ít nhất một đử tà i nghiên cứu khoa học cấp bộ hoặc đử tà i cấp cao hơn".
Thưa GS, đòi hửi vử tiếng Anh là chỉ cần giao tiếp được?
- Tôi thấy thừa thãi là vì thế nà y: Nếu anh đã thà nh thạo tiếng Anh trong chuyên môn thì đương nhiên quy định "giao tiếp được bằng tiếng Anh" là thừa.
Ví dụ vử ngà nh toán, việc công bố kết quả nghiên cứu khoa học ra nước ngoà i chỉ thực hiện bằng Tiếng Anh. Nếu hồ sơ của anh có nhiửu bà i nghiên cứu công bố quốc tế thì cũng đủ đạt tất cả yêu cầu nà y rồi. Biết Tiếng Anh thông thường không thể viết được bà i nghiên cứu khoa học, bởi nó có quy cách riêng.
Vử mặt khoa học, có nhiửu người nghiên cứu không cần phải biết tiếng Anh ở mức "giao tiếp được". Như cụ Cao Xuân Nguyên, là GS triết học, nghiên cứu vử đạo Lão, tiếng Pháp rất giửi, chữ Hán rất giửi, nhưng tôi tin cụ không biết tiếng Anh. Nếu theo quy định nà y thì chắc cụ cũng không được GS.
Quy định nà y cụ thể quá, không bao gồm nhiửu trường hợp cần thiết.
Có thể hiểu là thế hệ những người không thạo tiếng Anh cũng đửu đã được công nhận GS, PGS cả rồi. Hoặc, trường hợp đã thà nh thạo 1 ngoại ngữ khác đủ trình độ GS, thì theo học một khoá tiếng Anh để giao tiếp được đâu có quá khó?
- Như tôi đã nói, thà nh thạo tiếng Anh cho chuyên môn thì yêu cầu "giao tiếp được" là thừa. Còn thà nh thạo ngoại ngữ khác, yêu cầu "có tiếng Anh giao tiếp" liệu phục vụ gì được cho chuyên môn?
Quy định nà y nhằm và o một số đông nà o đấy thì cũng được, nhưng sẽ loại trừ một số trường hợp xứng đáng khác.
Còn cơ sở đà o tạo yêu cầu trình độ tiếng Anh thì họ sẽ xét.
Có học trò mới là GS hay có GS rồi mới có học trò?
Thưa GS, còn quy định GS, PGS phải hướng dẫn thạc sĩ, nghiên cứu sinh thì bất cập ở đâu?
- Có những trường hợp chưa hướng dẫn ai cả nhưng thà nh tựu nghiên cứu khoa học thì rất nhiửu. Nếu theo tiêu chuẩn nà y, những người như anh Ngô Bảo Châu cũng không đủ tiêu chuẩn.
Giải thích lý do nà y trong 1 lần trả lời phửng vấn, GS Đỗ Trần Cát khi đó còn là Tổng Thư ký Hội đồng Chức danh GS Nhà nước có nói: "GS phải đứng đầu một hướng nghiên cứu". Điửu nà y có nghĩa là để được là GS, PGS, anh phải có học trò là điửu đương nhiên...
- Công nhận GS, PGS nghĩa là giao nhiệm vụ cho người đủ tiêu chuẩn khoa học để tham gia công tác đà o tạo ở trường ĐH. Khi đó, anh sẽ có học trò, chứ không phải đòi hửi ngược lại: có học trò rồi, anh mới đủ điửu kiện là m GS.
Điửu tôi muốn nói ở đây là , chính vì quy định "phải hướng dẫn nghiên cứu sinh, thạc sĩ" nên vừa qua, người ta cứ tìm mọi cách để có học trò, hướng dẫn tà o lao lung tung để tính điểm là m hồ sơ. Việc hướng dẫn tà o lao lung tung để lấy điểm mới tai hại.
Cũng như yêu cầu phải chủ trì đử tà i cấp nà y cấp nọ. Trong giới khoa học, chúng tôi biết rất rõ các hiện tượng "chạy đử tà i". Quy định "phải là m chủ đử tà i" khác nà o khuyến khích việc "chạy" nà y.
Là m chủ nhiệm đử tà i hay hướng dẫn học trò, điửu đó sẽ thể hiện trong các công trình khoa học.
Tôi còn thấy vô lý ở chỗ đã cho điểm "công trình khoa học" rồi lại cho điểm cả việc là m "chủ nhiệm đử tà i".
Thưa GS, đòi hửi theo chuẩn mực tiên tiến, trong khi điửu kiện kinh tế xã hội Việt Nam có khác; các trường ĐH hiện nay đang thiếu đội ngũ GS, PGS để bổ sung cho đội ngũ giảng viên...
- Tôi chỉ nói một cái đơn giản như thế nà y, nếu nói "mở trường phái nghiên cứu", ra nước ngoà i, khi cử người đi họp, ta phải có đại diện tham gia được. Chúng ta sống trong thời kử³ toà n cầu hóa và hội nhập quốc tế. Nếu không đòi hửi theo chuẩn mực quốc tế thì cạnh tranh bằng cái gì?
Sai lầm cơ bản của ta khi đưa ra các tiêu chí là bất chấp các chuẩn mực quốc tế.
Thưa GS, lương GS của VN mới 200 USD trong khi GS nước ngoà i lương 3000 - 4000 USD mà đòi hửi GS VN cũng phải theo chuẩn mực quốc tế thì có thửa đáng?
- Câu hửi nà y, Nhà nước phải trả lời. Nhà nước muốn nâng cao khả năng cạnh tranh thì phải biết cần phải là m gì.
Tôi thấy, một trong những nguyên nhân khiến ĐH Việt Nam chưa so được với ĐH Thái Lan là vì ta trả lương không đủ cho người ta sống.
Trong một dịp gặp Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, tôi có nói rằng, bây giử, việc cải cách tiửn lương triển khai toà n xã hội sẽ khó thì giáo dục là m trước đi. Cộng ngân sách nhà nước, tiửn thu học phí và các khoản vay, coi như tổng số thu. Rồi tính toán bảo đảm mỗi giáo viên và quan chức có lương hợp lý. Lúc đó, xem thiếu bao nhiêu thì mới xin Nhà nước.
Có những thứ là m sai từ đầu, mọi tiêu cực theo đó mà phát sinh. Không phải giải quyết chuyện "sống được bằng lương" xong là mọi tiêu cực, bất cập sẽ hết; mà còn đi kèm nhiửu giải pháp khác.
Nhưng không giải quyết bất cập vử lương thì sẽ còn tiếp tục phát sinh nhiửu sai trái.
- Xin cảm ơn GS