Lan tỏa niềm tin từ trường ca viết về Covid

PGS.TS Vũ Nho| 10/09/2021 10:25

Trong bối cảnh dịch Covid-19 ngày càng phức tạp, gây ra nhiều tổn thất, đã có không ít bản nhạc, bài thơ, câu chuyện ngợi ca, cổ vũ và động viên mọi người cùng vượt qua và chiến thắng dịch bệnh. Tập trường ca của nhà thơ Phạm Thị Phương Thảo cũng đã xuất hiện thật kịp thời và đúng lúc. Đây không phải là một biên niên sử về đại dịch Covid - 19 mà là một bản trường ca, bản sonata thấm đẫm chất trữ tình.

Lan tỏa niềm tin từ trường ca viết về Covid

Đến với với bản trường ca này, người đọc sẽ được cùng tác giả theo dòng thời gian dịch bùng phát ở Vũ Hán, Trung Quốc và những điềm bất thường của giao thừa năm Kỉ Hợi, chuyển qua năm Canh Tí, cho đến tận những ngày này của năm Tân Sửu (con số ngày tháng ghi ở cuối khúc 44 là ngày 4/6/2021). Thời gian đủ dài. Không gian đủ rộng, từ những địa điểm của Việt Nam, đến những nước châu Á, châu Âu, châu Mỹ, nơi Covid-19 hoành hành. Khác các bản trường ca cổ điển thường có những sự kiện lịch sử lớn, các nhân vật anh hùng, bản trường ca này gồm 45 khúc thơ có nhan đề và một khúc vĩ thanh. Tất cả xoay quanh sự kiện đại dịch Covid-19 và cảm nhận của nàng, một người phụ nữ thích vẽ, thích viết, thích đọc và suy ngẫm trong những ngày đại dịch. Nàng là nhân vật trung tâm khi trực tiếp khi gián tiếp, mà phần lớn là trực tiếp, có mặt trong tất cả 45 khúc thơ. Có thể nói 45 khúc thơ đó, không phải khúc nào cũng thành công như nhau, cũng gây ấn tượng hoàn hảo. Nhưng nhìn chung, nằm trong một tổng thể, chúng liên quan, bồi đắp, bổ sung nhau, thậm chí làm giảm bớt những nhược điểm của nhau.

Có thơ văn xuôi, thơ tự do, thơ lục bát và lục bát biến thể, thơ bốn chữ, thơ năm chữ, thơ sáu chữ… thật uyển chuyển và mềm mại. Một số bài thơ trong trường ca này nếu đứng độc lập là những bài thơ khá hay, ví như: Kiếp lá, Những cánh hoa mở đêm, Mình hẹn nhau về núi, Gọi bình minh, Lối cỏ...  

Những câu thơ da diết mà ấn tượng:

Đêm qua
Cả đồng hoa rì rầm ngợp thở
Chiếc kèn hoa âm thầm xa xót
Nở trắng nỗi đau chết chóc tháng Tư, nở trắng nỗi niềm người
Cánh đồng hoa u buồn vang ngân bản nhạc gió
Không cần ai nghe, không nhạc trưởng và chẳng cần nhạc công
Tháng Tư loa kèn trắng
Bừng sáng cả cánh đồng
 (Khúc 15 - Hoa tháng Tư cất giọng)

Mong ước và hiện thực một đời ai trong Kiếp lá:
Rồi một ngày chợt muốn mình thành cỏ
Hồn nhiên xanh! Tua tủa nắng bên đời
Bỗng một ngày đời dâng cho kiếp lá
Xào xạc đau, khắc khoải, thảng thốt rơi
(Khúc 19 - Nghệ sĩ và khoảng lặng)

Những câu thơ dịu dàng, ngọt ngào như lời hát ru đánh thức con trẻ:
Bi à! Bi ơi/ Gió luồn khe cửa/
Nắng đã lên rồi/ Mặt trời ngáp ngủ
Thức dậy đi thôi/ Bi à! Bi ơi
Có ông mặt trời/ Nhòm cửa đến chơi
(Khúc 26 - Với cấc bé trong mùa Covid)

Những câu thơ về vẻ đẹp của Hà Nội mùa hạnh phúc:

Từng hàng xích lô lượn quanh phố cổ
Chở mùa ăn hỏi trai đẹp gái xinh
Thiếu nữ Hà thành dịu dàng xuống phố
Tha thướt gót chiều, áo nắng lung linh
(Khúc 33 - Mùa sinh nở)

Không thể dẫn hết ra những câu thơ đẹp lấp lánh làm tăng chất thơ, chất trữ trình cho bản trường ca. Đó là điều khác biệt so với bản trường ca Tiếng vọng nơi cửa sông của chính tác giả, xuất bản năm 2019. 

Có thể nói Phạm Thị Phương Thảo cũng đã tự đánh giá về thơ mình và khả năng của mình trong khúc thứ 16:

“Nàng thích viết những câu thơ văn xuôi hơn là văn vần! Có lẽ câu thơ văn xuôi mới chuyển tải được hết cả mớ suy nghĩ dồn dập đang trải dài như nước chảy của nàng.

Nàng thích kể câu chuyện của mình theo một cách riêng. Những câu chuyện dung dị, đủ cả vui buồn cùng đau đớn. Chúng có vẻ phù hợp với lối tư duy, cách kể chuyện dài của nàng.

Nàng chợt phát hiện ra rằng bằng cách ấy, nàng phù hợp với lối viết trường ca”.

Thấm đẫm trong bản trường ca này là nỗi lo lắng, bất an trước dịch bệnh lan tràn. Là sự căm giận đối với những kẻ ích kỉ vô tình hay cố ý để dịch Covid tràn lan gây đau thương, chết chóc cho toàn nhân loại. Là sự lên án đối với những kẻ tàn phá thiên nhiên gây nên trận đại hồng thủy - lũ lụt miền Trung. Là niềm  tin tưởng vào các lực lượng nơi tuyến đầu chống dịch và cả những người dân bình thường. Là lời kêu gọi Thay đổi thói quen (Khúc 10), Sống chậm lại (Khúc 12), và dùng vaccine đặc hiệu là sự  lạc quan Vacxin mang tên lạc quan (Khúc 24).

Rất nhiều điều trải nghiệm và suy ngẫm có thể tìm thấy trong bản trường ca: Thi sĩ - những ẩn dụ (Khúc 18), Nghệ sĩ và khoảng lặng (Khúc 19); Nghĩ về người trẻ tuổi và sự dấn thân (Khúc 37)… Đó là những suy nghĩ của cá nhân, rất riêng tư, mà tác giả có ý không đại diện cho ai, ngoài chính bản thân mình.

Tác giả cũng phê phán và lên án những hành động trái với thái độ nghiêm túc, đầy tinh thần quyết tâm của dân tộc “Chống dịch như chống giặc” của những kẻ thờ ơ hay lạc lõng. Nhưng hình như “Thật hổ thẹn trong khi xã hội chúng ta chưa thực hiện tốt 5K” (tr. 204) là quá nương nhẹ.

Có cảm giác như Khúc 45 là khúc được đặt tên cho trường ca Sự sống và lòng biết ơn viết chưa được như ý muốn khái quát chủ đề của trường ca. May thay các phần khác cũng đã tràn đầy tinh thần ca ngợi sự sống và lòng biết ơn. “Kèn hoa! Dàn kèn hoa trắng muốt/ Thổi buốt mùa xuân 2020/ Vang ngân da diết khúc hát đau buồn của sự sống và lòng biết ơn” (Khúc 15 - Hoa tháng tư cất giọng).

Phần vĩ thanh khái quát đã thể hiện niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của dân tộc. Vâng, Ngày đẹp nhất là ngày thế giới quét sạch Corona vi rut (Khúc 44 - Ngày đẹp). Và hôm nay đây dịch Covid vẫn đang phức tạp ở thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Nam, nhưng Sứ mệnh chiến thắng (Khúc 42) nhất định sẽ thành hiện thực. Dù còn cam go và gian khổ nhưng Niềm tin chiến thắng đại dịch Covid đang hiển hiện trên muôn vàn nụ cười trên dải đất Việt Nam (Vĩ thanh).

Cám ơn tác giả đã góp phần lan tỏa niềm tin đó qua bản trường ca này khi chúng ta vẫn đang trong những ngày chống dịch! 
(0) Bình luận
  • Dáng quê
    Ai cũng có trong lòng một dáng hình quê hương để mà thương, mà nhớ. Với tôi, đó là hình dáng con đường đi học, của bụi tre làng thấp thoáng trong đêm trăng; là dáng mẹ gánh lúa trên đê hay dáng cha đang lom khom cày ruộng. Quê hương không chỉ là nơi ta được sinh ra và nuôi lớn, mà còn là nơi chan chứa nhiều kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ.
  • Những mùa xuân nối tiếp
    Mùa xuân vẫn về qua cây cầu vắt ngang sông. Một khúc sông rộng đủ để những chuyến đò ngang bối rối, chênh chao. Khi không còn chở đò nữa, bóng người lái đò cứ thế xa dần, mờ dần phía cuối con đê. Bến đỗ, nẻo về ngoằn ngoèo, xa tít tắp. Ai đó còn gọi với: thầy ơi, u ơi. Chiếc lá rơi vào chiều lỗi hẹn. Quê và những mùa xuân nối tiếp làm xao động tấm chân tình.
  • Trà Hương vị du ca
    Trong những tinh túy ẩm thực, trà là đồ uống mang hành trình gợi đầy chiêm nghiệm. Trà đến với người bởi nhớ, bởi duyên và bởi sự mê đắm của người, bảo tri kỷ thật chẳng sai.
  • Duyên
    “Lên luôn đi. Tôi chọn cành này thế nào ông cũng sướng mê tơi bời”. Nghe Trúc nói tôi phóng luôn ra bãi sông Hồng. Dinh đào trong đê truyền thống giờ chỉ còn trong ký ức vì đã thành khu Ciputra, nên dân Nhật Tân chuyển ra ngoài ấy, ít năm trước còn than vãn đất tốt quá trồng đào bị lốp. Dinh mới giờ thành cánh rừng mênh mang, cái đẹp quá mạnh hiếp đáp con người. Trúc toe toét bên những cành đã chọn xong, hạ xuống: “Mệnh ông hợp với thế huyền bay lên, mang về làm ăn sẽ tốt”. Tôi ngần ngừ muốn xin cành bạt p
  • Khói chiều nhớ Tết làng xa
    Con người ta sinh ra, lớn lên, trưởng thành rồi xa làng, xa quê có rất nhiều thứ để nhớ. Đặc biệt là vào những ngày cuối năm lây phây mưa bụi, Tết đến xuân về. Có người nhớ gia đình, nhớ bữa cơm sum họp ngày tất niên đến quay quắt. Có người nhớ mùi của Tết đến cồn cào, nhớ mùi của lá dong, gạo nếp, mùi của hoa đào, quất cảnh, của nồi nước mùi già còn bốc khói nghi ngút. Với tôi, trong tất cả những điều để nhớ về Tết xưa còn có thêm một thứ mùi, đó là: Mùi của khói.
  • Phố núi đợi mùa
    Sớm mai thức giấc, cơn gió mang cái lạnh se sắt từ đâu ùa về. Tia nắng mỏng manh không đủ sức tan đi giọt sương khuya còn ướt đầm trên lá, ngược lại, biến chúng thành những viên ngọc lóng lánh cười trong nắng. Mới dăm hôm trước, nắng thu vẫn còn ấm áp cả không gian, mà nay, khí trời bàng bạc như thể mùa đông chạm ngõ. Ngó bên hiên nhà, hoa dã quỳ bừng nở, thay thời gian báo hiệu mùa về.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Sắp ra mắt 2 bộ phim hoạt hình nhân kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ
    Hãng phim Hoạt hình Việt Nam cho biết, hai bộ phim “Lời hứa Điện Biên” và “Chiếc xe thồ Điện Biên” đang trong quá trình sản xuất, hoàn thiện để chào mừng kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024).
  • Gần 500 lễ hội tại Hà Nội được tổ chức, đảm bảo trang trọng, lành mạnh
    Theo báo cáo của UBND Thành phố Hà Nội tại “Họp báo thông tin tình hình kinh tế - xã hội Quý I năm 2024” chiều 28/3, từ đầu năm đến nay, gần 500 lễ hội của Thủ đô được tổ chức, đảm bảo trang trọng, vui tươi, lành mạnh…
  • Có một miền chỉ một…
    Cách nay không lâu, nhà thơ Quang Hoài trải qua một cơn bạo bệnh. Rất nhiều bạn thơ lo lắng và không khỏi ái ngại cho ông. Rồi may mắn thay, ông đã “thoát hiểm”! Đó cũng là sự ngạc nhiên mà số phận dành cho ông. Càng ngạc nhiên hơn là sau đó cũng không lâu, gần như ngay lập tức, ông cho hạ sinh đứa con tinh thần thứ mười ba mang tên “Miền Hoài Phương”- một cái tên thật có ý nghĩa, lại rất lạ và hấp dẫn độc giả. Hỏi tác giả, mới hay: Đó là cái tên được kết nối, gắn kết thật khéo bởi tên ông (Hoài) cùng tên
  • Vụ nam sinh bị đánh tổn hại 99% sức khỏe: Công an Hà Nội sẽ xử lý nghiêm việc đưa thông tin xấu độc
    Liên quan đến việc một nam sinh tại quận Long Biên (Hà Nội) gần đây bị đánh tổn hại sức khỏe 99%, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tùng, Phó Giám đốc Công an TP. Hà Nội cho biết, đang tiếp tục điều tra làm rõ, xử lý đúng người đúng tội. Đồng thời cơ quan công an điều tra, xử xử lý nghiêm minh cá nhân, tổ chức đưa thông tin xấu độc về vụ việc này trên mạng xã hội.
  • Thương hoài xe sứ hàng rong
    Bố tôi bảo rằng, người Hà Nội sành sỏi chơi hàng gốm sứ, có đắt một chút mà món hàng ưng ý họ cũng sẽ mua. Mà gốm sứ Bát Tràng mang theo hồn cốt người Hà thành, dẫu đồ sứ nhập ngoại hay đồ nhựa, inox ào ạt thì gốm sứ Bát Tràng luôn có một vị trí trang trọng trong ngôi nhà của họ.
Đừng bỏ lỡ
  • Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) qua tiếp thu, chỉnh lý đủ điều kiện trình Kỳ họp thứ 7 của Quốc hội
    Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Nguyễn Công Anh, cho biết, Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) qua những lần xin ý kiến gần đây, cơ bản việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật được các cơ quan Trung ương, đại biểu Quốc hội đánh giá cao và tán thành nhiều nội dung, được lãnh đạo Quốc hội đánh giá đủ điều kiện để trình kỳ họp thứ 7 của Quốc hội.
  • Quận Tây Hồ: đối ngoại nhân dân góp phần lan tỏa hình ảnh đẹp về công tác đối ngoại của Thủ đô
    Chiều 28/3, Quận uỷ Tây Hồ và Liên hiệp các tổ chức hữu nghị thành phố Hà Nội đã tổ chức ký kết Chương trình phối hợp công tác đối ngoại nhân dân giai đoạn 2024 - 2025.
  • Trấn Bình Môn Kinh thành Huế như bị lãng quên
    Trấn Bình Môn là một cổng phụ trong 13 cửa của Kinh thành Huế nhưng ít người lui tới; như bị lãng quên, xuống cấp theo thời gian và tỉnh Thừa Thiên Huế đang triển khai di dời dân để trả lại nguyên trạng cho di tích.
  • Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô “Ký ức tự hào”
    Chiều 28/3, Báo Hà Nội mới tổ chức lễ phát động viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô “Ký ức tự hào”. Cuộc thi hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024) và 67 năm ngày Báo Hà Nội mới xuất bản số hằng ngày đầu tiên (24/10/1957 - 24/10/2024). Đây cũng là dịp tuyên truyền, quảng bá sâu rộng về truyền thống văn hóa lịch sử của Thăng Long - Hà Nội, đặc biệt là những thành tựu kinh tế, văn hóa xã hội của Thủ đô trên hành trình 70 năm xây dựng và phát triển.
  • Phú Thọ ra mắt tour du lịch "Về miền Di sản UNESCO ghi danh"
    Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa-Du lịch đất Tổ năm 2024 diễn ra từ ngày 9-18/4 (tức ngày 1-10 tháng 3 âm lịch) tại Khu Di tích lịch sử đền Hùng thành phố Việt Trì và các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh Phú Thọ, với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật hấp dẫn. Đặc biệt, dịp này, Phú Thọ ra mắt tour du lịch “Về miền Di sản UNESCO ghi danh”, lấy đền Hùng làm điểm xuất phát chính để đi đến các điểm danh lam, thắng cảnh khác.
  • Quý I năm 2024, Thành phố Hà Nội đã thu hút 953,2 triệu USD vốn FDI
    Đây là thông tin được Chánh Văn phòng UBND Thành phố kiêm người phát ngôn UBND Thành phố Hà Nội Trương Việt Dũng chia sẻ tại “Họp báo thông tin tình hình kinh tế - xã hội Quý I năm 2024”, diễn ra chiều 28/3 tại Trụ sở UBND Thành phố Hà Nội.
  • Đêm nhạc đặc biệt tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff tại Hà Nội
    Vào 20h ngày 30/3, tại Nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội sẽ diễn ra đêm nhạc tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff.
  • Giải Cống hiến 2024: Hòa Minzy là Nữ ca sĩ của năm, Đen Vâu lập cú đúp
    Tối 27/3, tại Nhà hát lớn Hà Nội đã diễn ra lễ trao giải Cống hiến 2024. Đây là mùa giải Cống hiến lần thứ 18 được tổ chức và mùa thứ hai được mở rộng sang lĩnh vực thể thao, với hai hệ thống giải là giải Âm nhạc Cống hiến và giải Thể thao Cống hiến.
  • “Đào, phở & piano” - trọn vẹn tình yêu Hà Nội
    Từ cuối năm 2023, tín hiệu rất vui với điện ảnh trong nước khi những bộ phim cả tư nhân và nhà nước lần lượt ra rạp, tạo được hiệu ứng tích cực. “Đào, phở và piano” của đạo diễn Phi Tiến Sơn là một trong số đó. Phim được nhà nước đặt hàng, từng giành giải Bông Sen Bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 23.
  • Hà Nội và những gánh hàng rong...
    Khi nhắc về Hà Nội, trong vô vàn dáng hình hiện hữu, người ta không thể không nhắc tới những gánh hàng rong. Cùng Người Hà Nội hòa vào nhịp sống hối hả của 36 phố phường trên những gánh hàng rong...
Lan tỏa niềm tin từ trường ca viết về Covid
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO