Làng Hậu Dưỡng và chùa Hải Ngạn

Đào Ngọc Du| 19/10/2018 17:26

Thôn Hậu Dưỡng, ngày nay thuộc xã Kim Chung, huyện Đông Anh, Hà Nội. Hậu Dưỡng là làng cổ, hàng ngàn năm tuổi, do hai người họ Nguyễn và họ Trần từ miền bây giờ là Phú Thọ xuống khai khẩn lập ấp, gọi là Ấp Thiên Dưỡng. Sau đó có nhiều người tìm đến sinh sống, dân cư đông đúc, đồng ruộng khai khẩn lớn hơn, nên gọi là Trang Thiên Dưỡng. Khi Trang Thiên Dưỡng thờ Thành hoàng là ba ông có công chống người nhà Thục từ phương Bắc tên là Hối Dưỡng, Hối Đường, Hối Độ, thì Trang Thiên Dưỡng lại đổi thành làng Hối Dư

Làng Hậu Dưỡng và chùa Hải Ngạn
Cổng làng Hậu Dưỡng
Thôn Hậu Dưỡng và cả xã Kim Chung, trước năm 1960, thuộc huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Năm 1961, Nhà nước cắt xã Kim Chung về huyện Đông Anh, Hà Nội. Hậu Dưỡng là làng ven bờ Bắc sông Hồng, đối ngạn với bờ Nam là các làng Chèm, Vẽ, thời chống Mỹ cứu nước có bến phà Chèm nổi tiếng nằm cận kề Kinh thành Thăng Long xưa, Thủ đô Hà Nội nay.

Trước năm 1990, xã Kim Chung và thôn Hậu Dưỡng là một làng thuần nông, có chín mươi lăm phần trăm dân làm nông nghiệp.

Năm 1993, Nhà nước thành lập Khu công nghiệp Thăng Long, một phần đất làng Hậu Dưỡng được chuyển giao để xây dựng khu công nghiệp và cũng từ năm 1993, thôn Hậu Dưỡng đã thay đổi khác xưa: Hàng trăm con, em vào làm việc cho khu công nghiệp, hiện nay có đến 70% dân làng chuyển sang làm dịch vụ thương mại, đường làng đã dần dần hình thành đường phố và làng cũng dần dần thành làng phố.

Hậu Dưỡng là thôn có truyền thống yêu nước và cách mạng, chi bộ Đảng được thành lập từ năm 1946. Năm 1947 cả thôn thực hiện triệt để chủ trương tiêu thổ kháng chiến, toàn bộ những công trình kiến trúc như đình, chùa, đều bị phá hủy. Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, thôn có ba bà mẹ Việt Nam anh hùng, hai mươi bảy liệt sĩ, hai mươi bảy thương binh và hàng chục sĩ quan bộ đội, công an trung cao cấp đang làm nhiệm vụ ở nhiều vũng Tổ quốc.

Làng Hậu Dưỡng và chùa Hải Ngạn
Dấu tích còn lại của ngôi tháp cổ tại cụm di tích lịch sử thôn Hậu Dưỡng. Ảnh: Đào Ngọc Du
Thôn Hậu Dưỡng có cụm di tích lịch sử đình, chùa, cả hai đều bị phá dỡ, phục vụ tiêu thổ kháng chiến chống thực dân Pháp năm 1947. Hiện nay chỉ có đình được xây dựng lại và đã được cấp bằng Di tích lịch sử cấp Thành phố. Ngôi chùa hiện vẫn trong tình trạng hoang phế, đất chùa trong những năm chiến tranh phá hoại, do mở con đường đi ở giữa, nên khuôn viên chùa bị chia làm hai: nửa bên trái chỉ còn lại ngôi tháp cổ, còn phần lớn đất được lấy làm phòng khám đa khoa, nửa bên phải còn lại cái giếng cổ và mấy gian chùa cấp bốn đơn sơ. 

Theo cụ Phan Văn Hựu, 99 tuổi, nguyên là sĩ quan bộ đội phòng không - không quân đã nghỉ hưu cho biết: Cụ là người từng chứng kiến ngôi chùa bị tháo dỡ vào đầu năm 1947. Tượng Phật chuyển đi các chùa nhỏ trong miền, chuông lớn bị nhà sư bán sang chùa làng Vẽ. Cụ Nguyễn Văn Bách 88 tuổi, nguyên là sĩ quan quân đội chuyển ngành, nay cũng đã nghỉ hưu kể lại: Trước năm 1947, ngôi chùa rất đẹp, nằm trên khuôn viên rộng hàng chục nghìn mét vuông, với nhiều cây cổ thụ, các buổi chiều, cụ và các bạn cùng trang lứa trong làng thường ra chơi bắn chim, đánh khăng, đánh đáo...

Theo cụ Bách, lúc đầu chùa được xây dựng trên gò đất có hình con cá, do những người họ Nguyễn từ Phú Thọ về sống xây dựng chùa và đặt tên là chùa Hải Ngạn - Có nghĩa là chùa ở bên bờ nước sông Hồng nên gọi là Hải Ngạn. Chùa Hải Ngạn có từ thời vua Lý Thánh Tông. Thế rồi người đời sau thấy chùa nằm giữa khu rừng mênh mông, vắng vẻ nên gọi là chùa Ngàn. Vào thời nhà Lê, nhà Nguyễn, khi đo đạc địa chính, dân làng lại phát hiện ra ngôi chùa nằm trên mảnh đất có hình chim phượng, nên gọi là chùa Con Phượng như tên gọi bây giờ.

Trong lần về thăm cụm di tích lịch sử thôn Hậu Dưỡng mới đây, giáo sư sử học Lê Văn Lan đã có những nhận xét và đưa ra kết luận: 

"Phần đất chùa phía bên trái có ngôi Tháp cổ rất quý, đó là ngôi tháp - mộ có từ thời nhà Lê. Phần đất bên phải chùa, còn có cái giếng cổ: Đáy giếng lát gỗ lim, thành giếng xây gạch Bát Tràng, miệng giếng viền đá xanh, những rãnh dây kéo  nước mòn thành những rãnh sâu vẫn còn nguyên đến bây giờ. Đây là cái giếng có niên đại khởi đào từ thời Lý - Trần.

Trong buổi giao lưu với các cụ cao niên và các cấp chính quyền thôn Hậu Dưỡng, Giáo sư sử học Lê Văn Lan đã phát biểu và có những nhận xét về nguồn gốc ngôi chùa, niên đại những di tích còn lại và giá trị của ngôi chùa.

Các cụ cao niên trong thôn cũng đã phát biểu, cung cấp nhiều thông tin  cụ thể và sinh động về ngôi chùa. Có cụ còn tuyên bố sẽ sẵn sàng trả lại cho chùa phần đất đang được canh tác ở cạnh địa giới hiện tại của chùa. Những người từng sống gắn bó với ngôi chùa làng mình, quê hương mình, của cái tuổi thanh, thiếu niên thủa nào, đều đã nói lên nguyện vọng của mình, của dân làng, đồng thời tha thiết đề nghị với các cấp chính quyền thôn, khôi phục lại ngôi chùa thờ Phật, đàng hoàng, trong đẹp và linh thiêng như xưa. Chắc chắn đáp ứng nguyên vọng xã hội và tâm linh của nhân dân trong thôn, trong xã cũng như của nhân dân các thôn, xã khác trong vùng, nếu thực hiện được đủ đầy và sớm sủa thì đó sẽ là công ích và công đức không hề nhỏ vậy, tạo phúc lộc cho dân làng cả hiện tại và muôn đời sau. 
(0) Bình luận
  • Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô “Ký ức tự hào”
    Chiều 28/3, Báo Hà Nội mới tổ chức lễ phát động viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô “Ký ức tự hào”. Cuộc thi hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024) và 67 năm ngày Báo Hà Nội mới xuất bản số hằng ngày đầu tiên (24/10/1957 - 24/10/2024). Đây cũng là dịp tuyên truyền, quảng bá sâu rộng về truyền thống văn hóa lịch sử của Thăng Long - Hà Nội, đặc biệt là những thành tựu kinh tế, văn hóa xã hội của Thủ đô trên hành trình 70 năm xây dựng và phát triển.
  • Bồi đắp hệ giá trị gia đình Thủ đô
    Thủ đô Hà Nội nghìn năm văn hiến là nơi hội tụ nhiều nét tinh hoa của dân tộc. Nổi bật trong đó là nét đẹp văn hóa gia đình, là ứng xử thanh lịch, văn minh trong gia đình cũng như ngoài xã hội. Nói theo cách khác, văn hóa gia đình là một trong những nền tảng, cốt lõi để hình thành nên giá trị văn hóa người Hà Nội; góp phần đưa những giá trị văn hóa Thủ đô thăng hoa lên tầm cao mới trong thời đại hội nhập quốc tế.
  • Vinh danh 70 cán bộ Đoàn Thủ đô Hà Nội tiêu biểu năm 2023
    Kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26/3/1931-26/3/2024), ngày 22/3/2024, Ban Chấp hành Thành đoàn Hà Nội tổ chức Lễ kỷ niệm và Lễ Tuyên dương 70 cán bộ Đoàn Thủ đô tiêu biểu năm 2023.
  • Hà Nội: Hành trình cảm xúc của người phụ nữ đi tìm ánh sáng cho con trai, em trai
    Chị Trần Thị Xuân (33 tuổi, thị trấn Vân Canh, huyện Hoài Đức, TP. Hà Nội) là nhân vật đặc biệt và đến với khán giả cả nước trong chương trình “Trạm yêu thương” - chủ đề “Điểm tựa bình yên”, phát sóng lúc 10 giờ ngày 23/3 trên kênh VTV1.
  • Lễ hội xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm: Tái hiện nét đẹp giá trị văn hóa truyền thống
    Sáng ngày 22/3, đoàn kiểm tra của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội do đồng chí Bùi Minh Hoàng - Trưởng phòng Xây dựng Nếp sống văn hóa và gia đình (Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội) đã kiểm tra công tác chuẩn bị lễ hội tại xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
  • Cuộc thi báo chí viết về công tác Đoàn và phong trào Thanh thiếu nhi Thủ đô năm 2024
    Thành đoàn Hà Nội vừa phát động “Cuộc thi báo chí viết về công tác Đoàn và phong trào Thanh thiếu nhi Thủ đô năm 2024”. Các tác phẩm dự thi ở 1 trong 4 thể loại: Báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình được đăng tải từ ngày 1/3 đến hết ngày 30/10/2024.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Trấn Bình Môn Kinh thành Huế như bị lãng quên
    Trấn Bình Môn là một cổng phụ trong 13 cửa của Kinh thành Huế nhưng ít người lui tới; như bị lãng quên, xuống cấp theo thời gian và tỉnh Thừa Thiên Huế đang triển khai di dời dân để trả lại nguyên trạng cho di tích.
  • Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô “Ký ức tự hào”
    Chiều 28/3, Báo Hà Nội mới tổ chức lễ phát động viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô “Ký ức tự hào”. Cuộc thi hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024) và 67 năm ngày Báo Hà Nội mới xuất bản số hằng ngày đầu tiên (24/10/1957 - 24/10/2024). Đây cũng là dịp tuyên truyền, quảng bá sâu rộng về truyền thống văn hóa lịch sử của Thăng Long - Hà Nội, đặc biệt là những thành tựu kinh tế, văn hóa xã hội của Thủ đô trên hành trình 70 năm xây dựng và phát triển.
  • Phú Thọ ra mắt tour du lịch "Về miền Di sản UNESCO ghi danh"
    Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa-Du lịch đất Tổ năm 2024 diễn ra từ ngày 9-18/4 (tức ngày 1-10 tháng 3 âm lịch) tại Khu Di tích lịch sử đền Hùng thành phố Việt Trì và các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh Phú Thọ, với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật hấp dẫn. Đặc biệt, dịp này, Phú Thọ ra mắt tour du lịch “Về miền Di sản UNESCO ghi danh”, lấy đền Hùng làm điểm xuất phát chính để đi đến các điểm danh lam, thắng cảnh khác.
  • Quý I năm 2024, Thành phố Hà Nội đã thu hút 953,2 triệu USD vốn FDI
    Đây là thông tin được Chánh Văn phòng UBND Thành phố kiêm người phát ngôn UBND Thành phố Hà Nội Trương Việt Dũng chia sẻ tại “Họp báo thông tin tình hình kinh tế - xã hội Quý I năm 2024”, diễn ra chiều 28/3 tại Trụ sở UBND Thành phố Hà Nội.
  • Đêm nhạc đặc biệt tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff tại Hà Nội
    Vào 20h ngày 30/3, tại Nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội sẽ diễn ra đêm nhạc tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff.
  • Giải Cống hiến 2024: Hòa Minzy là Nữ ca sĩ của năm, Đen Vâu lập cú đúp
    Tối 27/3, tại Nhà hát lớn Hà Nội đã diễn ra lễ trao giải Cống hiến 2024. Đây là mùa giải Cống hiến lần thứ 18 được tổ chức và mùa thứ hai được mở rộng sang lĩnh vực thể thao, với hai hệ thống giải là giải Âm nhạc Cống hiến và giải Thể thao Cống hiến.
  • “Đào, phở & piano” - trọn vẹn tình yêu Hà Nội
    Từ cuối năm 2023, tín hiệu rất vui với điện ảnh trong nước khi những bộ phim cả tư nhân và nhà nước lần lượt ra rạp, tạo được hiệu ứng tích cực. “Đào, phở và piano” của đạo diễn Phi Tiến Sơn là một trong số đó. Phim được nhà nước đặt hàng, từng giành giải Bông Sen Bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 23.
  • Hà Nội và những gánh hàng rong...
    Khi nhắc về Hà Nội, trong vô vàn dáng hình hiện hữu, người ta không thể không nhắc tới những gánh hàng rong. Cùng Người Hà Nội hòa vào nhịp sống hối hả của 36 phố phường trên những gánh hàng rong...
  • Phố cổ của tôi
    Tạp chí Người Hà Nội trân trọng giới thiệu tới quý độc giả bài thơ Phố cổ của tôi của tác giả Nguyễn Duy Quý.
  • Quận uỷ Tây Hồ ra mắt Chi bộ Ban Quản lý Hồ Tây
    Sáng 27/3, Quận ủy Tây Hồ tổ chức lễ ra mắt Chi bộ Ban Quản lý Hồ Tây. Chi bộ Ban Quản lý Hồ Tây phấn đấu thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị, tham mưu, giúp việc cho Quận ủy, UBND quận Tây Hồ quản lý toàn diện, tập trung thống nhất khu vực Hồ Tây và vùng phụ cận; triển khai thực hiện hiệu quả công tác xây dựng Đảng.
Làng Hậu Dưỡng và chùa Hải Ngạn
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO