Lãnh đạo mới có thể cứu được kinh tế Nhật?

Tuy nhiên, sau thắng lợi mang tính lịch sử­ nà y là  một loạt khó khăn kinh tế đón chử đảng lãnh đạo mới của đất nước mặt trời mọc.

à”ng Yukio Hatoyama trong cuộc họp báo diễn ra ngà y 31/8/2009 tại Tokyo .

Chiến thắng vang dội

Khẩu hiệu chính trong cuộc tổng tuyển cử­ diễn ra cuối tuần vừa rồi ở Nhật Bản rất giống với khẩu hiệu đưa ra trong cuộc bầu cử­ Tổng thống Mử¹ cách đây một năm: Sự thay đổi. à”ng Yukio Hatoyama, người đứng đầu DPJ ra sức xây dựng hình ảnh của đảng mình là  một đảng có khả năng đem tới sự thay đổi, cũng giống như Tổng thống Mử¹ Barack Obama đã thuyết phục người Mử¹ vử những gì đảng Dân chủ của ông sẽ là m trong cuộc đua và o Nhà  Trắng năm ngoái.

Từ năm 1955 tới nay, LDP đã cầm quyửn gần như liên tục và  đã cùng nước Nhật trải qua hà ng loạt thăng trầm. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế Nhật vật lộn với nhiửu thách thức lớn, gồm kinh tế vừa trải qua thời kử³ suy thoái tồi tệ nhất từ Thế chiến 2, tỷ lệ thất nghiệp cao kỷ lục, tình trạng giảm phát ngà y cà ng rõ nét, dân số lão hóa... vấn đử kinh tế trở thà nh lĩnh vực quan trọng nhất trong cuộc bầu cử­ nà y. Hơn bao giử hết, người Nhật kử³ vọng ở sự đổi thay vử kinh tế.

Và  sự khao khát đổi thay nà y đã đem tới thắng lợi áp đảo cho đảng DPJ của ông Hatoyama. Kết quả bầu cử­ sơ bộ công bố sáng 31/8 cho thấy, DPJ chiếm được 308/480 ghế của Hạ viện, đưa ông Hatoyama, năm nay 62 tuổi, trở thà nh tân Thủ tướng trong những ngà y tới đây.

Trong khi đó, đảng LDP của đương kim Thủ tướng Taro Aso chỉ chiếm được 119 ghế và  đồng minh New Komeito chiếm được 21 ghế. Ba đảng khác gồm Аảng Dân chủ xã hội, Аảng Cộng sản Nhật Bản và  Đảng Nhân dân mới lần lượt già nh 7, 9 và  3 ghế.

Chiến thắng của Аảng Dân chủ Nhật Bản được xem là  một khoảnh khắc lịch sử­, vì dẫn tới sự chuyển biến lớn trong quyửn lực chính trị ở nước nà y sau hơn nử­a thế kỷ LDP cầm quyửn. Nhưng để thực hiện lời hứa vử sự đổi thay, đặc biệt là  vử phương diện kinh tế, nhà  lãnh đạo mới của Chính phủ Nhật Bản sẽ phải vượt qua không ít khó khăn to lớn.

Những việc cần là m

Mặc dù đã thoát suy thoái trong quý 2 vừa qua, với mức tăng trưởng GDP 0,9% so với quý trước, kinh tế Nhật tiếp tục phải gánh chịu những điửu kiện vốn bị xem đã cản trở sự tăng trưởng trong suốt hai thập kỷ qua.

Toà n cảnh Hạ viện Nhật Bản sau khi giải tán tại Tokyo ngà y 21/7.

Từ thập niên 1950-1980, Nhật Bản là  một trong những nửn kinh tế phát triển mạnh nhất thế giới và  thậm chí còn đe dọa ngôi vị nửn kinh tế số 1 thế giới của nước Mử¹. Tuy nhiên, kể từ khi bong bóng cổ phiếu và  địa ốc tại Nhật vỡ tung và o đầu thập niên 1990 khiến hệ thống tà i chính của nước nà y đã chao đảo, kinh tế Nhật trở nên uể oải suốt một thời kử³ dà i, chưa có dấu hiệu kết thúc.

Cùng với đó, thâm hụt ngân sách là  mối lo thường trực của Nhật Bản. Các nhà  kinh tế học tin rằng, Nhật Bản cần có những bước đi mạnh mẽ để đưa nửn tà i chính quốc gia vử dưới tầm kiểm soát, chẳng hạn như cải cách thuế doanh nghiệp hoặc đặt ra mục tiêu cho việc giảm thâm hụt ngân sách công.

Một nửn tà i khóa công là nh mạnh hơn có thể thuyết phục được dân chúng Nhật rằng Chính phủ nước nà y có khả năng cung cấp tà i chính cho các dịch vụ xã hội trong tương lai, qua đó thúc đẩy người dân chi tiêu nhiửu hơn, thay vì chỉ thắng lưng buộc bụng như hiện nay.

Quan trọng hơn cả, các chuyên gia khẳng định, Nhật Bản cần giảm bớt sự phụ thuộc và o lĩnh vực xuất khẩu bằng cách phát triển nửn kinh tế nội địa. Chính sự phụ thuộc và o các thị trường bên ngoà i đã khiến kinh tế Nhật điêu đứng trong trận suy thoái toà n cầu nà y.

Аể là m được việc nà y, Nhật Bản cần một chương trình nới lửng quy chế nhằm cải cách các chính sách vốn nhằm hạn chế sự cạnh tranh, thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp và  các ngà nh dịch vụ nội địa...

Những lời hứa của đảng thắng cử­

Trong quá trình tranh cử­, DPJ đã đử xuất một số biện pháp giải quyết các vấn đử nêu trên. Аảng nà y đã bà n vử việc cải tổ ngân sách công bằng cách rà  soát lại các dự án công, cắt giảm chi phí dịch vụ dân sự...

Аảng nà y cũng hứa ủng hộ các doanh nghiệp nhử, khắc phục tình trạng chuyên quyửn của các cơ quan chức năng, giảm chi phí cho tầng lớp trung lưu... DPJ cam kết sẽ hỗ trợ 3.300 USD cho mỗi trẻ em trong các gia đình, chế độ giáo dục miễn phí, hỗ trợ thu nhập cho nông dân, bãi bử phí đường bộ... Chúng tôi sẽ hiện thực hóa một nửn kinh tế mới vì con người, khẩu hiệu của DPJ cho hay.

Các chuyên gia cho rằng, những đử xuất như vậy có thể có ảnh hưởng tích cực tới tăng trưởng kinh tế Nhật Bản trong ngắn hạn, nhưng chưa chắc đã đủ sức để giải quyết những vấn đử sâu hơn trong nửn kinh tế nước nà y.

DPJ cho biết, họ sẽ tìm kiếm nguồn quử¹ cho các chương trình xã hội bằng cách hạn chế tình trạng lãng phí ngân sách, nhưng chương trình chi tiêu của họ đã là m dấy lên những lời chỉ trích từ phía đối thủ LDP cho rằng, DPJ sẽ chi tiêu bất cẩn bằng tiửn thuế của dân. Họ hứa hẹn vử những khoản chi và  các chương trình cần tới tiửn, nhưng không lý giải được là m thế nà o để chi trả, Thủ tướng Aso của LDP phát biểu.

Thêm và o đó, dường như DPJ cũng chưa sẵn sà ng cho việc thực hiện một chiến dịch thực sự nhằm tự do hóa nửn kinh tế trong nước. Chẳng hạn, DPJ muốn áp dụng lệnh cấm đối với việc sử­ dụng công nhân tạm thời trong lĩnh vực sản xuất, mà  điửu nà y có thể giảm tính linh hoạt trên thị trường lao động.

Từ lâu, DPJ đã lên tiếng phản đối những biện pháp cải cách thiên vử thị trường mà  cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi của đảng LDP đã thúc đẩy. à”ng Hatoyama từng công kích chủ nghĩa thị trường kiểu Mử¹ đã gây ra trận suy thoái toà n cầu hiện nay và  tác động tiêu cực tới nửn kinh tế Nhật Bản.

Chúng tôi sẽ không thực hiện những chính sách đặt các hoạt động kinh tế thuộc những lĩnh vực liên quan tới đời sống và  sự an toà n của con người và o sự định đoạt của là n sóng toà n cầu hóa. Thay và o đó, chúng tôi cần phải tăng cường các quy định giám sát nhằm đảm bảo sự an toà n và  ổn định cho đời sống của người dân, ông Hatoyama viết.

Mặt khác, để thực hiện những chính sách đã cam kết, DPJ cũng sẽ phải vượt không ít rà o cản. Trong  số đó, phải kể tới sự non trẻ vử kinh nghiệm điửu hà nh đất nước của các nhà  lãnh đạo đảng nà y.