Dưới thời phong kiến, những bộ quần áo mà u sắc như và ng, đử, xanh... thường được xem là sắc mà u tôn quý, chỉ dà nh riêng cho bậc đế vương.
Thế nhưng, có điửu rất lạ là tuy khiêm tốn, giản dị, nhẹ nhà ng như chẳng cạnh tranh với ai, mà u trắng và những tà áo trắng thanh khiết lại vẫn luôn có một chỗ đứng riêng trong cuộc sống và văn hóa của người Việt, dù giữa chốn sang trọng quyửn quý hay len lửi trong đời thường của giới bình dân...
Sắc mà u là hiện thân của những gì trong sáng, quý báu trong tâm thức của người Việt Nam. Thế nên, bao người dân đất Việt xưa vẫn thuộc lòng câu ca dao:
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị và ng
Nhị và ng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn
Sắc trắng như nổi bật lên giữa câu ca dao ấy. Bông sen trắng chính là hình ảnh những con người Việt Nam từ ngà n xưa muốn nói vử mình: Giản dị, hiửn là nh, trong sáng nhưng cũng vô cùng cao quý, tươi tắn, đẹp hơn mọi vẻ đẹp ở đời...
Vì sao người Việt lại chuộng mà u trắng thế? Đừng quên Việt Nam là một đất nước nhiệt đới với hầu hết ngà y trong năm nóng như đổ lửa. Vì thế, ngay từ những ngà y tháng còn chưa biết gì vử bức xạ nhiệt, bằng kinh nghiệm của mình, người Việt Nam đã biết tìm đến mà u trắng để là m dịu mát đi những buổi trưa hè.
Thấy một bóng áo trắng là như thấy dịu cả lòng, cái nắng chang chang dường như vơi đâu mất. Chẳng thế mà họa sĩ Tô Ngọc Vân vẽ nên bức tranh sơn dầu Thiếu nữ bên hoa huệ tuyệt diệu. Chỉ một thiếu nữ với tà áo dà i trắng ngần, nghiêng đầu sang phía lọ huệ tây trắng giản đơn, thế mà cả bức tranh sáng lên một sự dịu mát đến lạ thường.
Và không chỉ là m cho mát mắt, người ta dần nhận ra rằng đằng sau sắc mà u dịu dà ng còn ẩn chứa một sự thanh khiết, chứa một ước mơ rạng rỡ vử tương lai: Tươi sáng, đầy hạnh phúc! Những chiếc áo trắng bắt đầu ngợp khắp sân trường. Từ cấp 1 đến cấp 3, từ vùng thà nh thị đến nông thôn còn nhiửu cơ cực, đửu là một sắc trắng thuần khiết, đầy những ước mơ.
Cô bé học trò nghèo mặc chiếc áo trắng bỗng dưng thấy mình tự tin hơn vử con đường phía tương lai. Cậu bé học trò may mắn có cuộc sống đủ đầy cũng thấy mình cũng thuần một sắc mà u trong sáng với bạn bè. Mà u trắng không phải ngẫu nhiên mà thà nh mà u đồng phục cho mọi lứa học trò. Nó như một niửm cháy bửng ước mơ. Nó như một sắc mà u trong sáng, bình yên, không nỗi cực nhọc, thiếu thốn nà o vấy nổi.
"ào trắng đơn sơ mộng trắng trong". Xã hội dần hiện đại hơn, cuộc sống đầy đủ hơn, người ta có nhiửu chọn lựa giữa vô và n sắc mà u tím, và ng, xanh, đử... Thế nhưng, dường như mà u trắng đã ăn sâu và o tâm thức, nên mỗi cột mốc sự kiện quan trọng nhất trong đời, người ta vẫn thích tìm đến mà u trắng như sắc mà u nhắc nhở vử sự hạnh phúc, bình yên, kể cả trong thời hiện đại.
Em bé chuẩn bị chà o đời, người mẹ hiửn tỉ mẩn chuẩn bị cho từng chiếc khăn choà ng trắng muốt, như gởi gắm tất cả những yêu thương, hy vọng cho cuộc đời tươi sáng, trong là nh của con mình. Rồi khi bắt đầu đi học, vẫn là mà u áo trắng ấy, bình yên như sắc mà u của dòng sữa mẹ, như vòng tay âu yếm nâng đỡ con những bước đầu tiên chập chững và o đời, mộc mạc, giản đơn nhưng đầy bao dung, che chở.
Đến tuổi cấp 3, khi vừa chớm trở thà nh thiếu nữ, những cô gái Việt Nam lại được mẹ dà nh dụm may cho chiếc áo dà i mà u trắng. Tà áo dà i trắng sáng tinh khôi ấy lại tiếp thêm niửm tin cho những cô gái trẻ: Tin mình đứng vững giữa cuộc đời nà y. Tin mình luôn giữ mãi một tà áo, một tâm hồn, một tính cách hiửn dịu, trắng trong.
Ngà y cưới thời hiện đại, chiếc váy cưới lộng lẫy tinh khôi, trong ngần sắc trắng đã trở thà nh không thể thiếu. Sao không phải là sắc mà u nà o khác? Đơn giản lắm. Vì cái mà u thanh khiết, kử³ diệu ấy như lời chúc tốt là nh cho một khởi đầu bình yên, đầy hy vọng.
Mà u trắng dường như đã cùng song hà nh trong những khoảnh khắc đẹp nhất của đời người, vượt cả không gian và thời gian, để trở thà nh một sắc mà u riêng biệt, thể hiện được những nét tinh túy mộc mạc và đầy chất nhân văn của nửn văn hóa Việt Nam