Langston Hughes (1902 - 1967) là nhà thơ da đen nổi tiếng ở Mỹ. Thơ ông giản dị và mộc mạc nhưng thấm đượm chất triết lý nhân sinh tinh tế và thiết thực của mỗi người lao động nghèo trong các khu Ghetto da đen và da màu ở các thành phố Mỹ. Nhiều bài thơ cũng chính là lời những bài hát theo âm điệu dân ca trầm buồn của dân da đen ở Mỹ, gọi là điệu Blues; vì thế, một trong các tập thơ được công chúng biết đến rộng rãi của ông cũng lấy tên là “Điệu Blues mệt mỏi” (The Weary Blues).
Chúa Trời
Cao vút phận Chúa Trời
Làm sao mà có bạn!
Sống cô đơn thuần khiết
Trên vô tận không gian,
Bao kẻ mê đắm Trời
Dưới ngọt ngào trần thế,
Nhưng Ta là Chúa Trời
Xuống đó là không thể!
Mùa xuân đang nhắc khẽ:
Tình yêu nhập với đời,
Chỉ có dưới đời thôi
Tình yêu là duy nhất!
Làm Chúa cô đơn thật,
Ta ghen được làm Người!
Đứa con da màu
Mẹ tôi thuần chủng da đen
Cha tôi trớ trêu, lại là da trắng,
Tôi đã nhiều phen căm ghét cha tôi
Nhưng dần dà, tôi đầu hàng số phận!
Tôi chuyển nỗi đau sang hờn dỗi mẹ
Trách mẹ sao không an phận thủ thường!
Nhưng cũng dần dà, tôi đầu hàng số phận,
Mẹ khổ sở đã nhiều, nên chuyển giận thành thương!
Cha tôi mất ở xa, giữa đồn điền to rộng,
Mẹ tôi mất trong túp lều rách tồi tàn,
Tôi - đứa trẻ da màu, biết tìm đâu chỗ chết,
Khi lăn lóc vào đâu cũng chỉ kiếp con hoang?
Điệu Blues không khí
Thiên hạ bảo: Lên phương Bắc kiếm ăn,
Ở đó, việc làm xem chừng dễ sống,
Thiên hạ bảo: Phương Bắc giờ khá lắm
Ở đó, có dư công ăn việc làm.
Và thế là tôi lên phương Bắc bơ vơ
Không một xu dính túi!
Tôi hít đầy không khí ban mai
Hít nở phổi, thay cho bữa sáng!
Tôi hít đầy không khí ban mai
Hớp không khí cho căng phồng bụng!
Đến mãi tận chiều, hoa mắt,
Tôi đành hớp thêm không khí đặc hoàng hôn!
Tôi nhảy tưng tưng, cho quên cơn đói,
Hát tưng tưng, cho đỡ buồn đỡ mỏi,
Tôi hát khàn khàn, tôi rên ư ử,
Một điệu Blues toàn không khí trống trơn!
Thôi đừng ai hỏi
Điều gì sẽ đến cùng tôi,
Thôi đừng ai hỏi
Nơi đây sống khá hay tồi!
Trước hết hãy nghe
Điệu hát riêng tôi, điệu căng phồng không khí!
Sự im lặng
Tôi bắt chợp từ bên trong sâu thẳm
Mẫu khuôn đúc nên nỗi lặng thinh của em
Nên trước khi em nói
Dù tôi không nghe nổi lấy một lời.
Thì chỉ trong sự lặng yên đó thôi
Tôi vẫn tìm được ra
Từng thanh âm kín bưng để hiểu em lặng lẽ!
Những ước mơ
Giữ nhanh mọi ước mơ!
Nếu mơ ước chết đi
Vật vã đời làm gì,
Khi như chim gãy cánh?
Giữ nhanh mọi ước mơ,
Giữ đời khỏi cằn khô,
Buốt cóng băng cùng tuyết,
Nếu ước mơ mất rồi!
Điệu blues giã biệt
Hãy cho tôi một chiếc vé giã từ
Trên chuyến tàu đi đâu cũng được,
Hãy cho tôi lên được nổi chuyến tàu
Cầm chiếc vé chia tay quá khứ,
Miễn sao tôi đừng lỡ chuyến tàu xa!
Hãy đừng buồn, dù cuộc tình quá ngắn
Cuộc tình ngọt ngào, tươi tắn nhường kia!
Hãy đừng buồn, dù cuộc tình quá ngắn
Đủ để tim ta chói sáng một lần!
Hãy đừng buồn, dù cuộc tình quá ngắn
Đủ ghi dấu đời mình trước lúc đi xa…
… Và có thể, đây là lời vĩnh biệt!
Bằng Việt giới thiệu và dịch.
