Tôi biết NSNA Hồng Trọng Mậu đã lâu, từ thập kỷ 90 của thế kỷ trước. Đó là khi tôi được vào Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Việt Nam và được phân về sinh hoạt tại Chi hội NSNA Hà Nội 1, nơi anh đang làm Chi hội trưởng. Anh là một người nhiệt huyết với nghề, rất có trách nhiệm với công việc, tính tình điềm đạm và sống nội tâm.
Chiều trên quán đồng. Ảnh: Hồng Trọng MậuGặp nghệ sĩ Hồng Trọng Mậu ít ai nghĩ anh đã gần tuổi 80. Niềm yêu thích và đam mê nhiếp ảnh đã đưa anh đến mọi miền đất nước khiến anh vẫn nhanh nhẹn, hoạt bát như thuở còn thanh niên. Trò chuyện cùng tôi, nét mặt anh rất vui và pha chút tự hào: “Hành trang trên con đường nhiếp ảnh của tôi chỉ vẻn vẹn cuốn “Le Livre de mon 6x9” của Lucien Lorrelle, những cuốn “Photo Almanach Prisma” 1,2,3,4,5… của Nhà xuất bản Prisma (Pháp) cùng cuốn sách “Nguyên lý nhiếp ảnh với thực hành” của Trương Ấn Tuyền (Trung Quốc) và chiếc máy ảnh Zeiss Ikon cũ. Với lòng đam mê, nghiên cứu, thực hành và đúc rút kinh nghiệm, cuối cùng tôi cũng thu được đôi chút thành quả.”
Rồi anh bồi hồi nhắc lại những kỷ niệm xưa: “Thuở nhỏ, vào đầu xuân những năm 1952, 1953, 1954 tôi cùng người nhà đi xem triển lãm Nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam, tại phòng Gương Nhà hát Lớn thành phố. Những tác phẩm: “Tourane buổi bình minh” của Võ An Ninh; “Khai xuân” của Phạm Văn Mùi; “Giọt mưa trên kính” của Lê Đình Chữ; “Đợi ánh minh quang” của Tchen Fouli; “Tiếng tơ đồng” của Dương Quỳ; “Sau rèm” của Đỗ Huân; “Giáng sinh” của Nguyễn Mạnh Đan; “Ông lão hồi cư” của Bàng Bá Lân… đã gây ấn tượng mạnh mẽ, ám ảnh mãi trong trí óc thơ trẻ của tôi. Những tác phẩm của các vị tiền bối đó đã khơi nguồn cảm hứng và là động lực cuốn hút tôi dấn thân vào con đường nhiếp ảnh”.
Mạ xuân. Ảnh: Hồng Trọng Mậu
Dấn thân vào thú chơi đầy công phu nhưng cũng rất lý thú này khiến cho cuộc sống của anh thêm hương vị, thêm nguồn cảm hứng. Xem ảnh của Hồng Trọng Mậu có thể thấy rõ tình yêu nhiếp ảnh, tình yêu quê hương đất nước đã được anh gửi gắm qua từng tác phẩm. Biết bao khoảnh khắc chân thực, sống động về cuộc sống ngày thường, biết bao vẻ đẹp của những danh lam thắng cảnh ở những nơi Hồng Trọng Mậu đã đi qua đều được anh thu vào ống kính của mình. Đó là vẻ đẹp thanh bình, yên ả của làng quê với lũy tre làng, con sông, bến nước, cầu tre, cây đa, giếng nước, những ngôi chùa cổ, cổng làng, góc chợ, đồng quê thân quen. Đó là cảnh sắc của vùng cao, là những lễ hội văn hóa truyền thống, là những bức chân dung trong cuộc sống lao động sản xuất của người dân khắp mọi miền...
65 năm cầm máy, NSNA Hồng Trọng Mậu để lại dấu ấn bằng những tác phẩm nghệ thuật được giải thưởng và triển lãm trong nước và quốc tế: “Trên đường về” - Giải Đặc biệt 24th Biennate photo monochrome FIAP năm 1997 được tổ chức tại Trung Quốc; “Gương mặt nông thôn” - Giải Ba triển lãm toàn quốc năm 1988 của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam; “Yên ả trung du” - Giải Xuất sắc năm 1999 của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam; “Mạ xuân” - Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Thủ đô năm 2010 của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội.
Tác phẩm “Cánh đồng quê” lần đầu được trưng bày Liên hoan ảnh quốc tế (International Foto Festival) 1962 tại Teplice, Tiệp Khắc; “Đô Mi Son” năm 1966; “Chuẩn bị ra khơi”; “Vui trong ngày hè” năm 1973; “Chùa Thầy” và “Thành nhà Mạc” năm 1976; “Ngõ quê”; “Những cô gái Dao tiền”; “Phiên chợ Lùng Phìn”; “Dưới bóng đa”; “Cổng làng Ước Lễ”; “Chiều về”; “Sen tàn”; “Thác Bạc Sa Pa”; “Thác bản Giốc”; “Thanh bình”; “Suối nguồn”; “Cô gái La Hủ”…; cùng một số tác phẩm chụp tại nước ngoài như: “Vạn Lý Trường Thành”; “Nhà Sò Opera Sydney”; “Cảm xúc mùa thu” ở Canberra - Thủ đô Australia…
Được chiêm ngưỡng các tác phẩm của anh qua các cuộc triển lãm và qua cuốn sách ảnh “Yên ả quê hương”, không chỉ tôi mà các NSNA và công chúng yêu thích nhiếp ảnh càng cảm phục sức tôi luyện, tìm tòi, sáng tạo của anh qua những năm tháng cầm máy. Những thành tựu nghệ thuật mà anh đã đạt được qua hàng loạt tác phẩm về đất nước, về con người… là niềm động viên, khích lệ đồng thời cũng là phần thưởng lớn nhất cho cuộc đời cầm máy của anh. Chúng tôi thường trầm trồ, kính nể mỗi khi thấy anh vẫn vác máy đi các vùng miền chụp ảnh ở cái tuổi xấp xỉ bát tuần. Ở anh không chỉ đam mê nghệ thuật nhiếp ảnh mà còn có một niềm đam mê văn học qua các bài viết và bài dịch từ Trung văn đăng trên báo, tạp chí chuyên ngành và website.
Có được sự thành công như hôm nay, NSNA Hồng Trọng Mậu đã lao động bền bỉ, sáng tạo với góc nhìn tinh tế, nhẹ nhàng, sống động của người cầm máy trong suốt 65 năm. Anh đã để lại cho đời, cho các thế hệ mai sau nhiều tác phẩm có giá trị. Đặc biệt cuốn sách ảnh mang tên rất khiêm nhường “Yên ả quê hương” được xuất bản năm 2018 tập hợp những tác phẩm yêu thích trong cuộc đời sáng tác của anh. Anh đã được trả công xứng đáng với nhiều tước hiệu mà Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam phong tặng: E.VAPA (NSNA xuất sắc), ES.VAPA (NSNA có công), A.FIAP (NSNA Liên đoàn Nhiếp ảnh Nghệ thuật Quốc tế), Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp nhiếp ảnh Việt Nam… Mong rằng ở chặng đường tới, Hồng Trọng Mậu sẽ có thêm nhiều tác phẩm có giá trị góp phần vào sự phát triển của nhiếp ảnh của Thủ đô nói riêng, của cả nước nói chung. Và những tác phẩm nhiếp ảnh chứa đựng tình yêu và nhiệt huyết của nghệ sĩ Hồng Trọng Mậu sẽ truyền cảm hứng cho nghệ sĩ trẻ có chung niềm đam mê nhiếp ảnh nghệ thuật.
.jpg "Triển lãm trực tuyến “Điện Biên theo dòng lịch sử qua tài liệu lưu trữ”")
.jpg "Hà Nội tổ chức nhiều hoạt động văn hóa chào mừng Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ")
.jpg "Nhà văn Đức Anh: “Viết văn hay viết phê bình đều cần phải có đầy năng lượng…”")
