Hà Nội cuối thu và tôi

Tôi từng đi qua bốn mùa của Hà Nội. Mỗi mùa Hà Nội mang một sắc diện riêng. Mùa xuân sặc sỡ sắc màu lễ hội. Mùa hạ náo nhiệt, xô bồ. Mùa đông thanh tĩnh. Riêng mùa thu mang một vẻ đẹp thật khó diễn tả. Hội họa chỉ vẽ nên được một bức tranh phiến diện về mùa thu. Âm nhạc chỉ rả rích ru một điệu hồn đơn điệu, xúc động được phần nào trong lòng thính giả. Ngôn ngữ thi ca cũng nhiều lần bất lực trước vẻ đẹp của thu Hà Nội. Trở lại với câu hỏi của người bạn phương Nam, gã ngược tìm về Hà Nội hai mươi năm trước, khi tôi mười tám đôi mươi…

Hà Nội mùa thu trong mắt tôi ngày ấy vừa lạ vừa quen. Lạ bởi lần đầu từ quê đặt chân đến. Quen bởi tôi đã phải lòng với thu Hà Nội từ hồi còn tấm bé, từ khi còn là cậu học sinh trường làng say mê những tiết văn nghe cô giáo kể về mùa thu Hà Nội. Cô kể thủ thỉ tâm tình về những kỉ niệm lúc còn trọ học ngoài ấy. Cái se lạnh khẽ chạm vào vai áo, hình như chạm đến một điều gì đó thiêng liêng như mối tình đầu của cô vậy. Giọng cô phút ấy vì thế dường như run run xúc động khi nhắc đến những bờ hồ, những rặng liễu, những con đường cô từng đi qua. Tôi còn yêu thu Hà Nội qua những ca khúc viết về mùa thu thủ đô nồng nàn, da diết. “Hà Nội mùa thu cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ…”, hay “Hà Nội ơi tươi xanh màu áo học trò, những còn đường thân quen còn đó…”. Hay sự duyên dáng, mơ màng, bâng khuâng của Hà Nội lúc mới vào thu “Có phải em là mùa thu Hà Nội…có chắc mùa thu lá rơi vàng tiếng vọng…”. Từ trong tiềm thức xa xưa ấy, tôi đã từng mơ ước sau này sẽ một lần được đặt chân đến Hà Nội vào một dịp cuối thu. Nhưng đúng như ai đó kể với bạn, “thu rất thu là lúc chớm đông sang”, dường như mùa thu thực sự hiện hình rõ nhất là lúc thu sắp qua đi. Thu sắp qua mang đến những cơn heo may bất chợt ùa về chạm vào hồn người ngược xuôi trên phố, chạm đến từng kí ức buồn vui. Cuối thu dường như khiến lòng tôi cô đơn hơn, dễ trải lòng, dễ hoài niệm về những gì đã đi qua hơn…

  Hà Nội cuối thu, có lần gặp lại, em nức nở với những vần thơ không tuổi của chị Xuân Quỳnh:

"Cuối trời mây trắng bay
Lá vàng thưa thớt quá
Phải chăng lá về rừng
Mùa thu đi cùng lá

Mùa thu ra biển cả
Theo dòng nước mênh mông
Mùa thu vàng hoa cúc

Chỉ còn anh và em”

Nhưng khoảnh khắc cuối cùng của mùa thu chỉ còn mỗi em và mùa thu ở lại, còn tôi - “người ra đi đầu không ngoảnh lại” để lại “nắng lá rơi đầy” khắp những con phố dài xao xác heo may. Khoảnh khắc cuối thu đẹp như em của ngày hôm qua. Đẹp như em vừa khoác lên mình bộ áo cô dâu trắng tinh khôi. Vai thu đong đầy trong gánh cốm Vòng gói lá sen ven Hồ Tây, gánh hàng hoa tươi xuôi dốc Yên Phụ. Mắt thu đậu nhẹ lên hàng liễu rủ êm đềm và la đà trên mặt Hồ Tây tĩnh lặng. Thi thoảng, những làn tóc thu khe khẽ lay động chao sóng nước ven hồ. Khoảnh khắc cuối thu cũng buồn rười rượi như khi em chia tay gã. Bất chợt những cơn mưa bụi, những heo may lành lạnh về lân la phố. Hay những con đường với những bản tình ca xao xác lá. Lá vàng lác đác rơi vo tròn cuốn lăn trên từng con đường, lỗi rẽ. Rải thảm vàng vướng víu bước chân tôi. Lúc ấy, có kẻ ngược trên phố Phan Đình Phùng, ngước mắt nhìn vòm lá có cảm giác như đang chạy, …chạy về miền cổ tích lá xa xưa. Nhưng những giai điệu lá, ca từ lá níu kéo tôi. Lá khẽ khàng đáp nhẹ lên chiếc mũ quân nhân đã cũ của tôi. Lá dịu dàng xoa nhẹ lên trái tim tôi. Lá xác xao dưới đôi chân tôi…

Hơn hai mươi năm sau, tôi trở lại cũng vào một ngày cuối thu vàng rực rỡ. Thu Hà Nội đã bớt hắt hiu, tĩnh lặng. Phố ồn ào đông đúc hơn. Nhà cao tầng thi nhau mọc lên nhiều hơn. Nhưng, dạo bộ trên những con đường quen thân năm ấy, tôi vẫn hít thở thấy mùi vị rất riêng của lá, của hương cây cuối mùa thu năm nào. Mới sáng sớm lá đã rơi lác đác, đến chiều về lá phủ một màu vàng óng trên vỉa hè nơi tôi từng hò hẹn. Có chỗ, gió vun lá thành vòm trái tim. Chợt nhớ ngày nào mười ngón thon gầy nắm chặt lấy nhau. Hai người ngồi lặng im bên cồn lá. Bỏ giầy dép, bàn chân trần xục vào lá mát rượi. Bao nhiêu muộn phiền về một tình yêu cách trở biến tan. Chẳng còn thời gian để nghĩ về giây phút hai người chia xa. Chỉ thấy mùa thu xung quanh dịu dàng như em trong vòng tay đủ ấm. Một nỗi buồn mỏng tanh bay vào làn gió biếc. Tôi và em lặng im nghe bản tình ca của đất trời. Chao ôi, diết da nhớ! Vòng tay như ôm riết chặt hơn. Nước mắt hay nụ cười cuối thu xoa vào tim ai đó. Thấy khó thở. Thấy rạo rực trong lòng….

Tỉnh giấc trên chuyến xe Văn Minh đang lăn bánh, một chiếc lá vàng vẫn đậu nguyên trên cái ba-lô sờn cũ, tôi bâng khuâng nuối tiếc bởi mình đã vừa phải rời khỏi mùa thu Hà Nội. Rời khỏi những mênh mang xao động của mối tình mùa thu. Cuối thu nhỏ dần, nhỏ dần… rồi khuất hẳn vào hư không. Tôi lại chìm vào một giấc mơ mới…