Hà Nội trong tôi

Từ nhỏ tôi đã luôn mong ước một lần được đến thăm thủ đô ngàn năm Văn Hiến. Cho suốt đến những năm trọ học xa nhà ở Sài Gòn, trong lòng tôi vẫn luôn vấn vương những hình ảnh về Hà Nội như thế.

Hà Nội của tôi hôm ấy là một buổi sớm chạy xe dưới cơn mưa lất phất , vài chiếc lá vàng rơi xoay xoay trong gió rơi nhẹ trên vai rồi xì xụp một tô phở bò nóng hổi. Con đường rợp bóng cây bỗng như dài hơn vì tôi cứ mải ngắm nhìn những tán lá trên cao thật cao kia. Thật lạ là ở Hà Nội thì người ta dùng từ phố thay cho đường. Mỗi khi đọc lên lại cảm nhận được một điều gì đó rất độc đáo và rất thơ của Hà Nội. “Lên Phố chơi đi” – nghe thật là oách biết bao. Tên gọi này cũng phản ánh những đặc thù lịch sử, văn hoá của Hà Nội có từ xa xưa. Chả thế mà “Dù có đi bốn phương trời, lòng vẫn nhớ về Hà Nội”.

Hà Nội của tôi là buổi chiều thăm Văn Miếu Quốc Tử Giám. Bên trong khuôn viên đầy cây và vắng lặng. Mọi người ra vào tham quan trong không gian yên tĩnh và trầm lắng. Cổng vào mang vẻ trầm mặc đến kì lạ, nét kiến trúc xây dựng chủ yếu bằng gỗ lim, gạch đất nung, ngói mũi hàng mang nét nghệ thuật của triều Lê và Nguyễn. Tôi hiểu vì sao trước khi đi thi đều tìm đến nơi đây để cầu mong được may mắn và tịnh tâm, để đạt được thành tích tốt trong các cuộc thi. Hôm tôi đến cũng vừa dịp các bạn học sinh của vài trường đến chụp hình kỉ yếu cho buổi lễ tốt nghiệp. Nhìn các em xúng xính váy áo và làm lễ tưởng niệm tại đây, tôi cảm thấy lòng mình có chút bâng khuâng khi nhớ về những ngày tháng trên ghế nhà trường xưa cũ. Tựa như một thước phim quay chậm. Thật vui khi chúng ta còn gìn giữ được những nét văn hoá truyền thống ấy theo thời gian.

Hà Nội của tôi là một chiều gió chạy xe trên triền đê xuống Bát Tràng. Hai bên vệ đường đầy hoa và những bụi cỏ lau. Chiếc xe của tôi chạy bon bon trên con đường làng. Những chú bò nhởn nhơ nằm trên đê nhìn theo xe như cũng muốn đi dạo cùng tôi. Con đường đến Bát Tràng khá dễ đi. Chúng tôi chỉ cần theo đúng thông tin trên bản đồ hướng dẫn là đã đến được nơi. Trong tưởng tượng của tôi nơi đây sẽ là những ngôi nhà cổ cổ kính với những chiếc sân rộng phủ màu rêu của thời gian. Nhưng đến tận nơi tôi mới thấy định nghĩa của mình về “làng” mới thật sai lầm biết bao. Không gian trong làng gốm gọn gàng và sạch sẽ với hầu hết mọi nhà đều làm nghề - vừa cổ kính lại vừa hiện đại. Làng gốm Bát Tràng như một bảo tàng sống động. Chúng tôi dành cả buổi chiều để tham quan các di tích văn hóa, cổ vật; những ngôi nhà gạch, cũng như đền, đình đã có từ thế kỷ 19. Sau đó cả bọn lại hì hụi và lấm lem với bộ môn nhào nặn và tạo hình. Khi thành phẩm đã ra lò cả nhóm lại bật cười vì dường như hoa tay của cả nhóm đều bằng không.

Hà Nội của tôi là gắn liền với những món ăn ngon khắp 36 phố phường. Chả trách mà nhà văn Vũ Bằng có thể dành nguyên một tập sách để tán dương và hoài niệm về các món ngon của xứ Kinh Kỳ. Hình ảnh từng hàng người sẵn sàng xếp hàng dài chỉ để chờ mua một bát phở nóng hổi vào sáng sớm hay chấp nhận ngồi ở một quán ăn mà bàn được thay bằng chiếc ghế con con là những hình ảnh thật xa lạ với tôi. Ở Sài Gòn rất ít khi tôi nhìn thấy cảnh xếp hàng ở một quán ăn nào đó. Nét ẩm thực đối với người Hà Nội phải là một điều gì giống như nghệ thuật phải bỏ công bỏ sức. Buổi sáng cuối thu trời mát mẻ và dịu nhẹ, trời trong như màu tà áo dài trắng. Tôi cùng bạn tản bộ trên đường Phan Đình Phùng. Hàng cây xanh mướt như ngọc, cao và dày đến nỗi tôi phải phóng tầm mắt ra thật xa mới thấy được màu nắng. Tiết trời này khiến tôi cảm thấy khoan khoái dễ chịu, đôi lúc trầm ngâm đếm từng nhịp chân trên thềm hè, tựa như đã ôm tất cả mênh mang và phiền muộn để lại ngoài kia và chỉ cần tận hưởng khoảnh khắc này thôi. Trên đường có rất nhiều những chiếc xe của những cô bán hoa dạo. Các cô chở theo cả mùa thu Hà Nội trên chiếc xe đạp khắp các phố phường. Tôi dừng lại chọn cho mình một bó cúc hoạ mi thật tươi tắn. Màu hoa trắng tinh khôi xen kẽ với nhuỵ hoa vàng óng. Trên xe còn có cơ man nào là hoa sen cuối mùa còn sót lại… Tất cả tạo nên một bức tranh sắc màu tô điểm dọc các nẻo đường.

Hà Nội của tôi không thể nào thiếu những ngày lang thang đi dọc quanh Hồ Gươm. Tụi bạn tôi không hiểu sao tôi lại có hứng thú với việc sáng trưa chiều tối cứ đi dạo lững thững ở quanh hồ và không làm gì cả. Tôi cứ thế nhìn ngắm phố phường, ngắm cành liễu rủ bên hồ, ngắm nhìn những cặp đôi tay trong tay cùng đi dạo, ngắm mặt hồ loang loáng ánh nắng lấp lánh tựa như gương. Mỏi chân quá thì tôi dừng lại ở Đinh và nhấm nháp một ly café trứng nóng hổi và tận hưởng sự êm dịu giữa lòng thành phố này. Những cụ già tập dưỡng sinh chậm rãi khoan thai, tiếng nhạc rộn ràng làm buổi sớm mai bắt đầu với thật nhiều năng lượng. Đâu đó tiếng rao văng vẳng cùng tiếng xe đạp lạch cạch, chậm rãi… Dạo quanh Hồ Gươm sáng sớm, tôi sẽ thấy một Hà Nội thật khác. Tôi cứ thế đi dạo vòng quanh cho đến khi mặt trời ló dạng đằng xa và từng tia nắng non đầu tiên lọt qua từng kẽ lá, rót xuống mặt hồ long lanh, huyền ảo.

Và Hà Nội của tôi đọng lại sau cùng ở buổi lễ Thượng cờ và Hạ cờ ở Lăng Bác. Từ ngoài bước vào trong lăng, tôi như cảm nhận có một luồng không khí tươi mới. Bên trong ẩm lạnh và mát mẻ khác hẳn với bên ngoài, dường như trong một chiều không gian khác. Tôi cùng các bạn dự lễ Hạ cờ trước và sáng sớm hôm sau tiếp tục đến dự lễ Thượng cờ. Nhìn đoàn quân danh dự mặc quân phục màu trắng mang súng và quân kỳ đi từ bên phải của lăng Bác tiến ra trước sân quảng trường trong tiếng nhạc quân hành, chúng tôi cảm giác được sự nghiêm trang và hào hùng của nghi lễ. Mọi người yên lặng và đứng ngay ngắn trong khoảnh khắc lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên nền trời xanh chào đón một ngày mới. Không chỉ khách du lịch mà còn rất nhiều người Hà Nội vẫn đến đây hàng ngày tham dự như một cách để lưu giữ lại những kí ức thời chiến xa xưa trên quảng trường Ba Đình lịch sử. Giữa Thủ đô nhộn nhịp và hối hả, vẫn còn đọng lại chút trầm mặc ở nơi đây – bên cạnh luỹ tre già nghiêng nghiêng mình bên lăng Bác.

Sau chuyến đi đầu tiên về thủ đô, tôi đã ghé lại Hà Nội thêm nhiều lần nữa trong những dịp công tác và những chuyến đi. Và Hà Nội vẫn sẽ mãi luôn lưu giữ trong tôi với nét cổ kính và thơ mộng như thế: khi đi dạo thong thả bên Hồ Gươm, hay khi chạy xe trên cầu Long Biên và nhìn xuống bãi đê sông Hồng, hay khi chỉ là một giây phút yên lặng đi trên đường và ngắm nhìn những chiếc lá rơi…

Em ơi, Hà Nội phố

Ta còn em mùi hoàng lan

Ta còn em mùi hoa sữa

…

Người nghệ sĩ lang thang hoài trên phố

Bỗng thấy mình chẳng nhớ nổi một con đường

(Em ơi, Hà Nội Phố - Vũ Quang)