Quảng trường 1 tháng 5

Nhà Đấu Xảo là khu triển lãm, nơi đấu lại các kỹ xảo, trưng bày các sản phẩm của toàn cõi Đông Dương. Đây là đất thôn An Tập, tổng Tiền Nghiêm, huyện Thọ Xương cũ. Tên đặt năm 1994. Sở dĩ có tên này vì tại nhà Đấu Xảo trong quảng trường này đã từng diễn ra một cuộc mít tinh kỷ niệm ngày 1 tháng 5 công khai và lớn nhất nước ta trong thời Pháp thuộc: Cuộc mít tinh chiều ngày 1/5/1938, có tới 25 nghìn người tham dự. Trước khi tới địa điểm mít tinh, các đoàn đại biểu quần chúng đã đi qua các phố hô khẩu hiệu chào mừng ngày 1 tháng 5 và Mặt trận Bình dân. Đây là một cuộc biểu tình khổng lồ trước đó chưa hề có.

Trong cuốn hồi ký “Mặt trận Dân chủ Đông Dương”, ông Trần Huy Liệu có ghi về cuộc biểu tình - mít tinh ngày 1/5/1938 ấy như sau: “Đến ngày 1 tháng 5, các phố đều nổi dậy những cuộc biểu tình kéo dài như nước lũ về trường Đấu Xảo Hà Nội. Nhân dân ngoại ô cũng tiến vào như thác chảy... Rồi chỉ trong giây phút, 12 lá cờ đỏ thật lớn của 12 đoàn thể nhân dân trương lên phần phật trước gió. Tôi thay mặt cho nhóm cộng sản công khai - là nhóm Tin Tức - đọc một bài diễn văn”.

(Nhà Đấu Xảo sau bị máy bay Mỹ ném bom phá huỷ để khủng bố phát xít Nhật khi đó đang chiếm đóng toàn cõi Đông Dương).

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01