Chuyện dạy - học online thời dịch bệnh

HNM| 18/09/2021 11:48

Dạy học trực tuyến (online) không phải là một khái niệm mới trong thời đại công nghệ số. Từ khi xuất hiện mạng internet, con người đã nghiên cứu và sáng tạo ra rất nhiều cách thức để có thể giao tiếp với nhau nhằm rút ngắn khoảng cách không gian, trong đó, phải kể đến việc tổ chức những lớp học trực tuyến.

Là một người trực tiếp làm công việc giảng dạy, tôi nhận thấy những lớp học trực tuyến có rất nhiều tiện ích. Nhưng trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang hoành hành dữ dội và dạy học trực tuyến được lựa chọn như một giải pháp bất khả kháng trong thời điểm hiện tại.

Nhiều ngày đêm liên tiếp, hộp thư của nhóm chúng tôi hoạt động sôi nổi bất kể ngày đêm. Những tin nhắn liên tục được gửi lên để trao đổi về phương pháp soạn giảng online. Trước đó, cấp trên đã cử các chuyên gia công nghệ thông tin cài đặt phần mềm dạy học, tạo tài khoản và tập huấn cho giáo viên những kỹ năng cơ bản nhất để có thể tạo bài giảng cũng như những thao tác cần thiết để tổ chức dạy học. Thế nhưng, khi bắt tay vào làm việc mới thấy những khó khăn, lúng túng, bởi không phải ai cũng thành thạo được ngay, nhất là những giáo viên đã lớn tuổi. Chúng tôi nhập cuộc trong sự ngập ngừng, người biết bày cho người chưa biết, người rành rẽ chỉ lại cho người còn mơ hồ. Chúng tôi tạo phòng học để dạy thử, người làm thầy giáo, người đóng vai học trò để thử nghiệm “thành quả” sau những ngày mày mò tập dượt, để rồi cuối cùng, ai cũng có thể sẵn sàng “đứng lớp” dẫu còn một vài trục trặc nho nhỏ.

Khó khăn vướng mắc lớn nhất mà chúng tôi gặp phải có lẽ đến từ phía học sinh. Không phải em nào cũng có điều kiện để tham gia học trực tuyến. Dù địa bàn trường tôi ở vùng đô thị nhưng một số học trò ở trong hoàn cảnh rất khó khăn. Gia đình các em vẫn phải thuê phòng trọ để ở, cha mẹ làm những việc theo thời vụ nên thu nhập bấp bênh, đến cả điện thoại liên lạc cũng chưa có. Những ngày đi học bình thường, muốn liên lạc với những em học sinh đó thì hoặc là giáo viên trực tiếp đến nhà, hoặc là nhờ các bạn ở gần nhà nhắn giúp. Giờ phải học trực tuyến thì với những học sinh đó, chúng tôi phải tìm mọi cách để có thể gửi bài đến các em. Cũng may, học trò của chúng tôi ở độ tuổi trung học cơ sở nên đã khá thành thạo về công nghệ thông tin, nắm bắt nhanh, ý thức tổ chức kỷ luật khá tốt nên cũng đỡ vất vả. Thương nhất là những đồng nghiệp dạy Tiểu học, đặc biệt những người dạy lớp 1, các cháu hoàn toàn chưa có một chút kỹ năng gì, giáo viên ngoài việc hướng dẫn tỉ mỉ thì phần nhiều phải phụ thuộc vào sự trợ giúp của phụ huynh. Dạy học trực tuyến, vì vậy, cũng muôn màu nghìn vẻ.

Sáng sớm một ngày, tôi đang say sưa giảng bài thì bỗng nghe vọng vào tiếng một phụ huynh học sinh: “Cô ăn sáng chưa ạ?”. Tôi giật mình, ngừng lại một chút và trả lời phụ huynh ấy. Lại có lần một em nhắn: “Cô ơi, mẹ em bảo cô vừa xinh vừa giảng hay thế!”. Lần đầu tiên sau hơn 20 năm đi dạy, tôi trải qua những tình huống như vậy. Tôi kể với bạn bè, đồng nghiệp rồi đùa rằng, nếu không phải là được dạy học online thì làm sao chúng ta có những người dự giờ đặc biệt như vậy.

Trên các trang mạng xã hội lan truyền hình ảnh hài hước về dạy và học online. Nào là ảnh học sinh ngáp, ngủ gục trên bàn học; giáo viên, học sinh mặc áo sơ mi và... quần đùi ngồi trước màn hình máy tính; giáo viên thể dục dạy trên nhóm Zalo, mỗi một động tác, thầy nhắn lên một câu hướng dẫn để cả nhóm làm theo, cuối cùng thầy chốt lại là: “Một số em không tập, chỉ thả tim tin nhắn của thầy, không hoàn thành!”.

Là người tổ chức khá thành công một số giờ dạy trực tuyến, đặc biệt là có con cũng đang tham gia học trực tuyến, tôi nhận thấy lợi ích mà việc dạy - học trực tuyến mang lại không hề nhỏ nếu chúng ta biết cách khai thác. Các phần mềm dạy học trực tuyến hiện nay tích hợp khá nhiều tiện ích, phù hợp với trình độ và lứa tuổi người sử dụng, kho học liệu rất dồi dào để học sinh và cả giáo viên học tập, tham khảo. Dạy học trực tuyến có những khó khăn bất cập không tránh khỏi, như sự cố về đường truyền, về máy móc trang thiết bị, không gian phòng học ảo khiến cho sự tương tác giữa giáo viên và học sinh bị hạn chế, việc quản lý học sinh gặp khó khăn...

Nhưng bên cạnh đó, dạy học trực tuyến cũng có rất nhiều ưu điểm; một trong những ưu điểm ai cũng có thể thấy là phương pháp dạy và học này xóa bỏ mọi khoảng cách về không gian địa lý. Nếu thành thạo công nghệ, giáo viên có thể thiết kế được rất nhiều bài giảng hay, sinh động với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin mà phương pháp dạy học truyền thống trên lớp bị hạn chế. Dạy học trực tuyến khiến giáo viên chỉn chu hơn trong mỗi bài giảng, bởi trong mỗi giờ học, đối tượng tham gia chắc chắn không chỉ có học trò...