Liên hoan Tuồng và dân ca kịch toàn quốc 2019 vừa diễn ra tại Nhà hát Lam Sơn, Thanh Hóa (từ ngày 11 - 20/5). Hơn 600 nghệ sĩ, diễn viên thuộc 11 đơn vị nghệ thuật tuồng, dân ca kịch trên cả nước đã cùng hội tụ tranh tài.
Vở tuồng Trung thần (tác giả: NSƯT Hoa Hạ, đạo diễn: NSND Hoàng Quỳnh Mai, biểu diễn: Nhà hát Tuồng Việt Nam) tại Liên hoan Tuồng và dân ca kịch toàn quốc 2019
11 đơn vị nghệ thuật tuồng và dân ca kịch chuyên nghiệp trên cả nước tham dự liên hoan gồm: Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa, Nhà hát Nghệ thuật ca kịch Huế, Nhà hát Tuồng Việt Nam, Trung tâm Bảo tồn và Phát huy di sản Dân ca xứ Nghệ, Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Cung đình Huế, Nhà hát Tuồng Đào Tấn, Đoàn Ca kịch Quảng Nam, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Khánh Hòa, Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định và Nhà hát Nghệ thuật hát bội TP. Hồ Chí Minh.
Có 16 vở diễn (9 vở tuồng và 7 vở dân ca kịch) đã được công diễn liên tục 2 suất sáng – tối, gồm: Triết vương Trịnh Tùng, Cái mẻ kho, Trung thần, Điều còn lại, Nốt lặng thời gian, Hoạn lộ, Thái sư Cương quốc công Nguyễn Xí, Nhân Huệ vương Trần Khánh Dư, Tình trong mơ, Quan khiêng võng, Trái tim đàn bà, Biển động tình người, Phù vân, Chói rạng sơn hà, Vụ án Lệ Chi Viên, Dũng khí Đặng Đại Độ.
Đây là những vở diễn được dàn dựng từ năm 2016 đến nay hoặc được phục dựng với ê kíp sáng tạo mới nhưng đơn vị chưa tham gia các cuộc thi, liên hoan nghệ thuật chuyên nghiệp do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tổ chức.
Thời lượng các vở diễn từ 90 đến 150 phút (không kể thời gian giải lao); không sử dụng kịch bản nước ngoài.
Có thể thấy, từ tiêu chí mở khi không hạn chế về đề tài và cổ vũ sự sáng tạo mới, liên hoan đã tạo sự đa dạng, phong phú cho các đề tài từ chính sử, dã sử, dân gian cho tới hiện đại với những vở diễn. Tuy nhiên, thêm một lần nữa liên hoan cho thấy sự thiếu hụt lực lượng sáng tạo của nghệ thuật tuồng, dân ca nhưng tác giả, đạo diễn, họa sĩ thiết kế… trong bao năm qua dường như vẫn chưa được bồi đắp.
Cũng bởi lẽ, nhìn vào ê kíp sáng tạo của các vở diễn tham gia liên hoan, ta tiếp tục gặp lại những gương mặt quen thuộc như các đạo diễn: NSND Hoài Huệ, NSND Hồng Lựu, NSND Lê Tiến Thọ, NSND Lê Hùng, Đặng Bá Tài…; các tác giả như: Nguyễn Đăng Chương, Nguyễn Sỹ Chức, Văn Trọng Hùng, Đinh Bằng Phi, Nguyễn Xuân Đức…; các họa sĩ như: NSƯT Đỗ Doãn Bằng, NSƯT Tất Ngọc, Nguyễn Hoàng Phong …
Trong đó, có những tác giả, đạo diễn, họa sĩ tham gia sáng tạo nhiều vở diễn như NSND Lê Tiến Thọ dàn dựng 4 vở tuồng: Nhân Huệ vương Trần Khánh Dư – Nhà hát Tuồng Việt Nam, Vụ án Lệ chi viên – Nhà hát Nghệ thuật hát bội TP. Hồ Chí Minh, Quan khiêng võng - Nhà hát Tuồng Đào Tấn và Triết vương Trịnh Tùng – Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa.
Bên cạnh việc chuyển thể kịch bản Trái tim đàn bà của tác giả Chu Lai, nhà biên kịch Nguyễn Sỹ Chức có tới 5 kịch bản được dàn dựng: Phù vân – Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Khánh Hòa, Nhân Huệ vương Trần Khánh Dư – Nhà hát Tuồng Việt Nam, Hoạn lộ - Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh, Chói rạng sơn hà – Đoàn Ca kịch bài chòi Bình Định, Triết vương Trịnh Tùng – Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa. NSƯT Đỗ Doãn Bằng thiết kế sân khấu cho 3 vở diễn: Nhân Huệ vương Trần Khánh Dư – Nhà hát Tuồng Việt Nam, Quan khiêng võng – Nhà hát Tuồng Đào Tấn, Trái tim đàn bà – Đoàn Ca kịch Quảng Nam.
Tuy nhiên, giữa bao gương mặt sáng tạo quen thuộc ấy, ở kỳ liên hoan này chúng ta bắt gặp một số gương mặt mới với tuồng và ca kịch nhưng rất đỗi quen thuộc của sân khấu cải lương như đạo diễn, NSND Hoàng Quỳnh Mai (vở Trung thần – Nhà hát Tuồng Việt Nam), đạo diễn, NSƯT Triệu Trung Kiên (vở ca kịch Trái tim đàn bà – Đoàn Ca kịch Quảng Nam).
Có thể thấy, dù mới là lần đầu bén duyên với loại hình nghệ thuật truyền thống khó bậc nhất này, song những gương mặt mới này ít nhiều đã để lại dấu ấn sáng tạo của riêng mình trong mỗi vở diễn.
Liên hoan Tuồng và dân ca kịch toàn quốc 2019 đã khép lại và trao: 2 Huy chương Vàng, 4 Huy chương Bạc cho các vở diễn xuất sắc cùng 27 Huy chương Vàng, 49 Huy chương Bạc cho các diễn viên xuất sắc.
Cũng trong khuôn khổ những ngày diễn ra liên hoan, bên cạnh hàng chục suất diễn tại Nhà hát Lam Sơn TP. Thanh Hóa, BTC còn tổ chức 5 buổi lưu diễn tại các tuyến huyện để phục vụ đông đảo bà con, nhân dân tỉnh Thanh Hóa.
.jpg "Trưng bày chuyên đề “Điện Biên Phủ - Tinh thần bất diệt”")
.jpg "Triển lãm trực tuyến “Điện Biên theo dòng lịch sử qua tài liệu lưu trữ”")
.jpg "Phát động Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu về chủ đề 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô")
