"Аừng để lao động thất nghiệp rớt xuống đáy"

Vấn đử lao động thất nghiệp đã rộ lên từ cuối năm 2008. Trong đợt khảo sát tại các khu công nghiệp phía Nam tuần qua, bà  thấy tình hình nà y như thế nà o?

-  Mất việc là m trong năm nay là  một vấn đử đặc biệt. Tuy nhiên chúng tôi còn quan tâm tới một vấn đử lâu dà i hơn, đó là  quan hệ lao động.

Ủy ban cũng đử nghị các địa phương báo nhanh vử tình hình mất việc là m cuối 2008, đầu 2009. Hiện mới chỉ có tổng hợp sơ lược.

Nhiửu DN cho biết, họ chỉ có đơn hà ng đến tháng 3 chứ không như mọi năm là  có đơn hà ng suốt năm. Nhiửu DN dự báo sẽ tiếp tục giảm lao động.  

Các doanh nghiệp và  địa phương điửu chỉnh bằng cách nà o? 

- Các tỉnh đã là m được một việc rất đáng ghi nhận, đó là  tự điửu chỉnh từ các DN trên địa bà n. DN nà o thừa lao động thì chuyển sang cho các DN có đơn hà ng cần lao động.

Và o các KCN, có thể thấy có rất nhiửu bảng treo thông báo tuyển lao động, đó là  những DN mà  lao động vử nghỉ Tết, không quay lại và  DN có nhu cầu tuyển dụng mới. Chẳng hạn đầu năm nay, có tới 171 DN Аồng Nai đang cần tuyển khoảng 20.500 người.

Cần phối hợp chặt để không xảy ra tình trạng ở đâu mất việc cứ mất, ai cần vẫn phải đi tuyển. Cần tích cực tìm giải pháp cho lao động mất việc.

Chỉ có Bà  Rịa - Vũng Tà u là  tương đối ổn định. Chuyện mất việc chỉ xảy ra ở một và i DN vì địa phương nà y lựa chọn ưu tiên những dự án công nghệ cao, cần lao động tay nghử cao, trả lương cao nên tình hình vẫn ổn định.

"Không thể mãi để thế hệ thanh niên là  lao động phổ thông, chất lượng cuộc sống thấp".

Bà  vừa cho biết dù nhiửu nơi đơn hà ng chỉ đến tháng 3, nhưng vẫn nỗ lực để hạn chế tình trạng lao động mất việc. Аiửu nà y có khả thi?

- Do một bộ phận lao động bử vử quê không ra nên nhiửu DN vẫn đang cần lao động.

Chắc chắn năm nay mất việc là m là  vấn đử lớn, ảnh hưởng đến việc thực hiện chỉ tiêu tạo việc là m mà  QH đã thông qua. Các hợp đồng xuất khẩu lao động cũng đáng lo, vì lao động không xuất khẩu được lại quay vử nước, bố trí thế nà o? Con số doanh nghiệp phá sản không tránh khửi sẽ là m tăng thêm số lao động mất việc thời gian tới.

Аây là  những vấn đử đã được phát hiện từ cuối 2008, đầu 2009 mà  Chính phủ phải xử­ lý kịp thời. Tuy mới một tháng rườ¡i nhưng tình hình đã bộc lộ rõ nét, phải có giải pháp.

Năm nay, QH lại tiếp tục đặt ra mục tiêu tạo mới 1,7 triệu việc là m. Chỉ tiêu nà y khả thi đến đâu?

- Khi biểu quyết chỉ tiêu nà y, QH cũng yêu cầu Bộ LА - TB & XH phải tính toán, giải trình biện pháp. àp lực đầu tiên là  chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế thấp hơn 2008 mà  chỉ tiêu việc là m lại cao hơn là  khó khả thi. Cứ theo công thức thì tăng trưởng 1% sẽ giải quyết được 0,34% việc là m.

Nhưng Chính phủ vẫn muốn giữ chỉ tiêu. Do đó, Ủy ban phải có nhiửu giải pháp thì mới đạt được.

Bộ LА - TB & XH cần nắm sát tình hình địa phương có số lượng lao động nhiửu, đang diễn ra tình trạng thất nghiệp. Nhưng cũng có nhiửu DN vẫn có nhu cầu tuyển dụng, phải điửu chỉnh tầm vĩ mô. Và  số lao động thừa ở TP.HCM có thể chuyển vử những khu vực lân cận cho phù hợp.

Năm nay, QH lại tiếp tục đặt ra mục tiêu tạo mới 1,7 triệu việc là m

Chỉ tiêu đã biểu quyết rồi, vậy sau đợt là m việc nà y, Ủy ban có khuyến cáo gì với các cơ quan Chính phủ?

- Chỉ mới một tháng rườ¡i mà  thông tin vử thất nghiệp đã dồn dập như vậy thì Bộ nên khẩn trương trao đổi với các tỉnh để tìm giải pháp.

Dự kiến tháng 3 tới, Ủy ban sẽ là m việc với Bộ LА - TB & XH, yêu cầu là m rõ giải pháp để giải quyết tạo mới 1,7 triệu việc là m. Bởi 2009 là  năm khó khăn, nên những giải pháp đưa ra phải gắn với hoà n cảnh cụ thể.

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội, người đầu tiên nhận được hỗ trợ từ bảo hiểm thất nghiệp phải sau 12 tháng, do vậy chưa thể nói gì trong năm 2009. Bộ phải nghiên cứu các vấn đử. Chẳng hạn như chính sách bảo hiểm y tế là  một chính sách tốt, giúp người nghèo khi ốm đau, bệnh tật, không để lao động mất việc là m rớt xuống đáy.

Ngoà i ra, Bộ phải giải quyết vấn đử được quy định trong điửu 17 Bộ luật Lao động, vử việc DN khi cho nhiửu người thôi việc phải công bố danh sách, trao đổi, thống nhất với công đoà n cơ sở và  báo cho cơ quan quản lý nhà  nước ở địa phương.

Аể tránh tình trạng các DN có thể nhân cơ hội nà y cho nghỉ việc hoặc sa thải không đúng luật, phải tăng cường kiểm tra, thanh tra việc thực hiện Bộ luật Lao động. Luật đã quy định như vậy nhưng chưa thấy cơ quan nhà  nước tham gia kiểm tra.

Ngà y cà ng nhiửu lao động nước ngoà i đến VN?

- Tỷ lệ lao động không có tay nghử ở Việt Nam còn khá cao.

Аây là  bà i toán quốc gia, không thể mãi để thế hệ thanh niên là  lao động phổ thông, chất lượng cuộc sống thấp. Tất nhiên cũng chưa thể giải quyết ngay vì cân đối cơ cấu kinh tế là  bà i toán lâu dà i, chưa kể khi tái cấu trúc cơ cấu kinh tế thì đà o tạo nghử phải theo kịp.

Thực tế, lao động nước ngoà i đến là m việc đang ngà y cà ng tăng. Lao động nước ngoà i đến KCN Bình Dương tính đến 2008 là  3.357, tăng 11,14% so với 2007, TP.HCM trên 10.000. Аây là  một mâu thuẫn giữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế và  nguồn nhân lực. Lao động đến từ Hà n Quốc, Trung Quốc, Аà i Loan, không chỉ là  chuyên gia mà  cả lao động có tay nghử, thậm chí có một số lao động phổ thông.

Như vậy, dù lao động trong nước thất nghiệp nhưng các DN FDI vẫn phải tuyển lao động nước ngoà i và o. Bà i toán thiếu cân đối nà y phải có lộ trình giải quyết tổng thể.

Chính phủ nhiửu lần đặt ra các chỉ tiêu vử lao động qua đà o tạo, nhưng nếu con số không thực chất thì vấn đử mất cân đối giữa phát triển kinh tế và  nguồn nhân lực sẽ còn là  một thách thức.