Nhiều đô thị ở nước ta có thành quách, thậm chí cũng có lũy với các cổng vào, nhưng chỉ Hà Nội mới gọi là cửa ô. Và, tên gọi cửa ô cũng chỉ được dùng sau khi chúa Trịnh Doanh đắp lại tường thành dài 16km năm 1749, trên cơ sở tường lũy thời Mạc. Một số văn bản chữ Hán đã dùng từ “ổ môn” để gọi các cửa ô, với chữ “ổ” nghĩa là lũy, ụ. Trong “Hoàng Lê nhất thống chí”, từ này được dùng để thuật việc Trịnh Khải thua trận trước Nguyễn Huệ năm 1786, chạy khỏi kinh thành qua ngả “cửa ô Yên Hoa mà đi”.
