Nước hồ Gươm nở hoa
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 11:17, 01/07/2009
Để trả lời chính xác câu hửi nà y, năm 2002, các nhà khoa học thuộc Trung tâm công nghệ sinh học phục vụ sản xuất và đời sống( BIOLAP) đã nghiên cứu dự án "Bảo vệ nguồn gen vi tảo, đặc hữu quý hiếm ở hồ Hoà n Kiếm.
Sau quá trình nghiên cứu với phương pháp: thu các mẫu tảo trên nhiửu địa điểm khác nhau của hồ Gươm; nuôi cấy và phân lập vi tảo; nuôi cấy tảo thuần khiết; thảo luận, định loại và kết luận... các nhà khoa học phát biểu: "Nước hồ Hoà n Kiếm luôn luôn có mà u xanh lam. Đó là sự nở hoa của nước. Phân tích các mẫu nước nở hoa dưới kính hiển vi cho thấy chúng rất phong phú vử thà nh phần loà i vi tảo, bao gồm tám mươi mốt các taxon, trong đó có mười tám loà i vi khuẩn lam hay tảo lam( chiếm 22%), sáu mươi loà i tảo lục( 74%), một loà i tảo mắt...Tảo lục và tảo lam chiếm đa số tuyệt đối trong thà nh phần nước nở hoa.
Hồ Hoà n Kiếm đứng vị trí thứ năm vử diện tích so với các hồ ở Hà Nội (hồ Tây, hồ Trúc Bạch, hồ Bảy Mẫu, hồ Thanh Nhà n), chu vi khoảng gần hai cây số. Là một hồ tự nhiên, xa xưa có nối với sông Hồng, nhưng nay hoà n toà n bị cô lập, nằm giữa Trung tâm thà nh phố Hà Nội, là một danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Việt Nam.
Người Hà Nội bao đời nay ngà y cà ng là m cho hồ đẹp thêm vử cảnh quan. Huyửn thoại Rùa thần đòi gươm chở nặng khát vọng hòa bình của người Thăng Long - Hà Nội, mang đậm giá trị lịch sử, nuôi dườ¡ng những cụ Rùa đã sống trường kử³ cùng thăng trầm thế sự và những vi sinh vật quang tự dườ¡ng, có kích thước nhử cỡ hiển vi, sống phù phiêu hoặc bám trên những vật thể nằm trong nước là điửu kử³ diệu, hiếm có trên thế giới. Sự sống ngà n đời của những loà i vi tảo nà y đã là m cho nước hồ Gươm luôn xanh mà u Lục Thủy.
Nhà khoa học soi tận đáy hồ Gươm, thấy tảo nở hoa. Họ tìm ra trong số các loà i vi tảo sống ở hồ Gươm có ba mươi ba taxon (đơn vị khoa học) thuộc chi Scenedesmus là mới đối với khoa học, nó mang tính đặc thù của hồ Gươm. Cho đến nay, chưa có công trình nghiên cứu nà o tiến hà nh phân lập, nuôi dườ¡ng và bảo quản các chủng Scenedesmus hồ Gươm, cũng như chưa có công trình nghiên cứu nà o xác định sự sai khác giữa các taxon của Scenedesmus bằng ADN. Các nhà khoa học đã tiến hà nh phân lập vi tảo nước hồ Gươm, thu được mười mẫu tảo thuần khiết thuộc chi Scenedesmus và phân lập, bảo quản hai mươi chủng khác từ hồ Gươm, được lưu giữ tại bảo tà ng quốc gia vi tảo Việt Nam- Đại học Quốc gia Hà Nội và phòng thí nghiệm BIOLAP. Các chủng nà y hiện đang được tiến hà nh thực nghiệm xác định ADN tại phòng sinh học Hà n Quốc và Nhật Bản.
Hồ Hoà n Kiếm không chỉ là một danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Việt Nam, với chuyện Rùa thần đòi gươm, và hình ảnh cụ Rùa có thật, được ướp hồn Thăng Long linh thiêng đang sống vui cùng dân chúng, mà hồ Gươm còn là nơi lưu giữ những nguồn gen vi tảo quí hiếm, những vi sinh vật quang tự dườ¡ng có kích thước cỡ nhử hiển vi, sống phù phiêu hoặc bám trên những vật thể nằm sâu dưới nước. Sự sống mãnh liệt, âm thầm của những vi tảo nà y đã là m cho nước hồ Gươm hơn nghìn tuổi vẫn giữ mãi một mà u xanh Lục Thủy, để muôn đời, muôn kiếp con người say đắm mà u xanh nước biếc. Nếu bạn được bước chân đến hồ Gươm, hãy thà nh kính ngắm nhìn nước hồ nở hoa từng tích tắc, mà nâng niu sự sống của muôn loà i.
Sự phát triển với tốc độ xô bồ của Hà Nội những năm gần đây đã là m cho nước hồ Gươm bị ô nhiễm, dẫn tới sự thay đổi vử thà nh phần các loà i vi tảo. Một số loà i vi tảo đặc hữu của hồ đã chết. Một số loà i vi tảo độc hại sinh sôi. Từ sâu thẳm tâm linh, nhà thơ Lê Hoà i Nguyên thốt lên nỗi lo âu thảng thốt:
Nếu như một ngà y
Loà i tảo xanh ngắt kia chết đi
Những con rùa của tổ tiên để lại chết đi
Hồ Gươm chết.
Nhà thơ thấu thị thấy sự sống vi diệu, chẳng khác một nhà khoa học nhìn kính hiển vi, mà viết nên những câu thơ báo động tận tầng tâm linh. Hồ Gươm trong tâm linh Hà Nội là mắt ngọc của kinh thà nh, là huyệt chính linh diệu của vùng đất Kinh kử³- Kẻ Chợ, đáy hồ Gươm có mạch nước và ng, kho báu trong là nh của đất trời ban tặng. Hồ Gươm không thể chết. Bởi nếu ai vì tham tiửn mà phá hoại hồ Gươm, sẽ có hà ng trăm tiếng nói vang lên, bảo vệ mắt ngọc lung linh giữa mây trời.
Giử đây nghĩ lại chuyện cũ quanh hồ Gươm mà kinh! Người ta định xây khách sạn Hà Nội và ng nuốt chửng hồ Gươm, mong kiếm đô- la, chẳng khác gì nhà Trịnh đặt ly cung trên đảo Ngọc giữa hồ Gươm, nên cả triửu đại sớm băng hà . Họ còn định thay nước hồ Hoà n Kiếm, nạo vét lòng hồ, mà không biết rằng nơi đó là sự sống nguyên sinh của thủy cung, vương quốc của thần Rùa và thế giới của các loà i vi tảo phát sáng... Sợ cụ Rùa sẽ chết, giáo sư sinh học Hà Đình Đức chịu không nổi, ăn không ngon, ngủ không yên, đã viết hơn một trăm bà i báo phản đối và hà ng tập hồ sơ, thư từ, kiến nghị lên Thủ tướng. Cuối cùng dự án ngon xơi, béo bở của đám người bất tà i, tham lam bị ngừng, nên Hồ Gươm được giữ lại vẻ đẹp của nó, dà nh tặng cho thế kỷ XXI. Kẻ sĩ Bắc Hà thời nà o cũng vẫn trà n đầy khí phách.
Nước hồ Gươm nở hoa. Tinh hoa văn hóa Thăng Long- Hà Nội cũng nở hoa như nước hồ Gươm vậy. Những tinh túy của cuộc sống hằng ngà y nổi chìm như loà i vi tảo, nhử sóng, nhử gió nó nổi lên, kết lại, cùng nhau phát sáng, tửa sức sống xanh linh diệu. Cảm thức vử sự sống hòa hợp muôn loà i, đa dạng, đa sinh học, đa chiửu, lan tửa, giao thoa, trà n đây đó khắp đất trời Hà Nội. Cho dù muôn sự chuyển vần, kẻ viết bà i nà y vẫn mải mê vui hát vử hồ Gươm xanh:
Sóng ở đâu xanh?
Gió ở đâu xanh?
Mà Hồ thiêng long lanh huyửn thoại
Rùa thần đòi gươm
Giữ là nh linh khí
Kẻ sĩ ngà n đời: Viết lên trời xanh*
Câu thơ xanh, nốt nhạc xanh
Hồn ta xanh tự do, hòa bình, bác ái
Hát vang lên hồ Gươm xanh
Đất trời- con người hòa nhập
Vui sống ngà n năm, thanh bình âu ca.