Khi văn minh không đồng bộ

Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 10:48, 13/01/2009

Dư âm đọng lại nhiửu nhất sau Lễ hội Hoa đầu tiên của Hà  Nội là  những cư xử­ không đẹp của một số người xem hoa đang bị dư luận lên án mạnh mẽ. Nhưng chuyện lại không chỉ nằm ở đó.

Trước đó và i ngà y, cũng chính bên Bử Hồ của Hà  Nội, người người đổ ra đường mừng chiến thắng của đội tuyển bóng đá quốc gia tại một giải thi đấu Аông Nam à. Những lá cử đử sao và ng được giương cao và  những tiếng hô không ngớt nhắc nhở vử lòng tự hà o dân tộc. Dường như mọi câu chuyện liên quan tới bóng đá đửu được đưa lên một ý nghĩa cao hơn: Cầu thủ bán độ bị gọi là  bán nước, còn một chiến thắng thì có ý nghĩa khiến hết thảy người Việt Nam tự hà o vì quốc tịch của mình. Thì sau đó và i ngà y, những khuôn mặt lại hớn hở theo một dòng người khác già nh giật những chiến lợi phẩm từ phố hoa. Những thứ già nh được không phải vật phẩm thiết yếu mà  là  để nâng cao đời sống của những người có lẽ không mấy đói nghèo. Không ai đã nhắc nhở được vử lòng tự hà o dân tộc, lúc ấy.

Hoa bị tà n phá trong Lễ hội phố hoa

Trong khi hầu hết người dân đửu lấy là m bất bình trước hà nh vi phá hoại đó, thì nó thực tế đã diễn ra, không chỉ một lần. Аúng Tết à‚m lịch năm ngoái, một video tự quay vử cảnh cướp hoa của người bán hà ng tại chợ hoa công viên 23-9 tại TP. HCM được đưa lên một diễn đà n vử tin học (www.ddth.com) đã thu hút hơn 7.000 lượt đọc và  gây bức xúc lớn cho các cư dân mạng. Sau đó mấy tháng, một lễ hội Hoa anh đà o được thực hiện tại Hà  Nội cũng chứng kiến cảnh hái hoa, bẻ cà nh không thương tiếc.

Cũng khó có thể suy diễn rằng các cư xử­ không đúng mực như vậy là  dấu ấn của sự suy đồi của văn hóa Hà  Nội, bởi vì ngay cả trước khi Thủ đô được mở rộng, thì người Hà  Nội cũng đã chỉ còn chiếm một phần rất nhử của cư dân đang sinh sống và  là m việc tại Hà  Nội. Một và i chục năm trước, người ta khó nghe thấy trẻ em ở Hà  Nội nói giọng không phải của Hà  Nội, còn bây giử thì việc khuấy một đôi đũa riêng và o bát canh chung không còn khiến mấy ai hiện sống ở Hà  Nội phải băn khoăn nữa.

Nhưng không phải lỗi tất cả chỉ ở những luồng văn hóa ngoại lai và  sự dung hòa không đủ mạnh từ văn hóa bản địa, khi mà  tất cả sự giao thoa là  điửu tất yếu phải xảy ra. Buổi tối hôm đó, để và o được Lễ hội Hoa, người xem thay vì gử­i xe với mức giá theo quy định đã bị móc túi gấp 10-20 lần hơn thế. Có thể, họ còn bị ám ảnh xa hơn vử những dấu ấn tham nhũng của công, hoặc ăn cắp tiửn của nhà  tà i trợ, từ rất nhiửu hoạt động được tổ chức trước đó. Và  mấy tuần trước nữa, họ vừa chứng kiến phi công của Hà ng không Việt Nam đưa tay che mặt khi bị cảnh sát Nhật bắt giữ vì vận chuyển hà ng ăn cắp. Trong Lễ hội Hoa, những khuôn mặt hớn hở của các gia đình đủ mặt cha mẹ con cái với đèn lồng, chong chóng, chậu hoa... thu lượm được chứng tử họ không ý thức đầy đủ rằng hà nh động của mình là  đáng xấu hổ, ít ra là  khi so sánh với hà nh vi của những người khác.

Và  bực bội còn là  từ những con đường chật hẹp và  biết bao sự chen chúc của một Hà  Nội đang rất thiếu thốn các hoạt động văn hóa công cộng. Ban tổ chức Lễ hội đã không có kế hoạch xếp đặt phù hợp cho một số lượng lớn người đến xem, cà ng không dự tính những tình huống xấu, kết quả là  một số người đã vô ý phá hoại các tác phẩm của Lễ hội chỉ vì ý muốn chen và o giữa một rừng người quá đông đúc và  lộn xộn để xem hội hoa cho bằng được.

Và  những người hoà n toà n nghiêm túc khi đi xem hoa vẫn chiếm số đông so với một số phá hoại, nhưng không mấy ai lên tiếng và  cùng chống lại sự thiếu văn minh, như là  một và i lần khác họ im lặng thấy người ta khai gian để nhận một khoản tiửn đửn bù hay đơn giản là  và o siêu thị bốc một nắm kẹo bử và o túi áo. Một sự phản ứng, sẽ dễ dà ng bị coi là  kử³ cục.

5 ngà y của Lễ hội Hoa đầu tiên của Hà  Nội đã kết thúc. ào dà i và  rồng phượng, quạt hoa, đèn hoa, xe hoa, cổng hoa, phố gốm, những gánh hà ng hoa... dù tất cả có thể được phục hồi gần như đầy đủ cho tới ngà y cuối cùng, thì văn minh công cộng vẫn, thêm một lần nữa, để lại những dư âm nhiửu băn khoăn. Chỉ chuẩn bị cho một Lễ hội Hoa, hoạt động mà  việc tạo ra nó lẽ ra đã là  bước tiến mới của văn minh tinh thần của Hà  Nội, tức là  chưa đủ tạo nên một âm hưởng già u chất văn hóa, nhất là  khi nó lạc lõng giữa một đô thị đang rất nhiửu đổi thay, và  cần thật nhiửu sự nâng dần lên văn minh và  tiến bộ, một cách tổng thể.

Thế giới và Việt Nam