Quy định về hàng hóa Made in Vietnam: Vướng nhiều bề

Không chỉ có vậy, các chuyên gia kinh tế cũng băn khoăn quy định về điều khoản gia công đơn giản trong Thông tư chưa sát với thực tế. Tại hội thảo xin ý kiến về dự thảo Thông tư quy định về cách xác định sản phẩm, hàng hóa là sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam hoặc sản xuất tại Việt Nam do Bộ Công Thương vừa tổ chức, chuyên viên nhãn hàng hóa, Cục Quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa (Bộ KHCN) Bùi Thùy Dương cho rằng, Khoản 5, điều 10 dự thảo Thông tư nêu: Hàng hóa được coi là không có xuất xứ Việt Nam nếu trải qua quá trình gia công đơn giản cuối cùng, như phối trộn đơn giản các sản phẩm, dù cùng loại hay khác loại.

Tuy nhiên, rất nhiều loại hàng hóa dù chỉ phối trộn với một loại phụ gia cũng có thể khiến thay đổi tính chất, chất lượng hàng hóa và dễ dẫn đến chuyện nhập nhèm khi DN muốn giả mạo xuất xứ hàng hóa.

Dễ nhầm lẫn các khái niệm 

Tại dự thảo Thông tư Made in Vietnam, Bộ Công Thương cũng nói rằng tổ chức, cá nhân có thể lựa chọn và chỉ sử dụng một trong các cụm từ: Sản phẩm của Việt Nam hoặc sản phẩm Việt Nam; hàng hóa của Việt Nam hoặc hàng hóa Việt Nam hoặc hàng Việt Nam; sản xuất tại Việt Nam hoặc Việt Nam sản xuất; chế tạo tại Việt Nam hoặc Việt Nam chế tạo; chế tác tại Việt Nam hoặc Việt Nam chế tác... để thể hiện sản phẩm là hàng hóa của Việt Nam.

Tuy nhiên, việc Bộ Công Thương quy định quá rộng như vậy khiến nhiều DN lo ngại không rõ dùng cụm từ nào để ghi lên sản phẩm của mình, nhất là khi cũng chưa có hướng dẫn thế nào là hàng hóa chế tạo tại Việt Nam, chế tác tại Việt Nam.

Đồng tình với ý kiến của DN, các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, hiện dự thảo đang gộp các khái niệm xuất xứ tại Việt Nam với sản xuất, chế tạo tại Việt Nam nên rất dễ dẫn tới nhầm lẫn về khái niệm hàng Việt Nam với hàng hóa sản xuất tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, những khái niệm đưa ra trong Thông tư mới chỉ quy định với hàng hoá xuất khẩu chứ không bao gồm hàng hoá lưu thông trong lãnh thổ Việt Nam... “Chính vì vậy, Bộ Công Thương cần phải bóc tách rõ ràng các khái niệm này và cần xác định như thế nào là hàng hóa của Việt Nam” - Trưởng phòng Pháp chế VCCI Nguyễn Hữu Nam kiến nghị.

Ý kiến của DN và chuyên gia kinh tế cho thấy, Bộ Công Thương trong quá trình hoàn thiện Thông tư Made in Vietnam cần xây dựng tiêu chí xuất xứ hàng hóa theo hướng có những quy định cụ thể cho từng ngành hàng nhất định, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, nhất là ngành nông nghiệp.

Ngoài ra, những quy định trong thông tư, nội dung nào khó hiểu thì cần có những ví dụ cụ thể để DN hiểu chính xác, đối với hàng hóa gia công ở giai đoạn cuối ở Việt Nam, nhưng không đủ điều kiện để ghi xuất xứ Việt Nam thì thông tư cần có quy định cách ghi để xác định xuất xứ, nguồn gốc.